LTO en Agractie zijn niet blij met Nota Ruimte: 'Iedereen herinnert zich stikstofkaartje' en 'landbouw vogelvrij verklaard'
'Iedereen herinnert zich nog de stikstofkaartjes van 2022 die zorgden voor grote onzekerheid en onrust onder agrarisch ondernemers. De bewindspersonen zouden enige ervaring moeten hebben met de uitwerking van ‘indicatieve’ en ‘richtinggevende’ kaartjes en keuzes', schrijft LTO Nederland over het beleidsstuk.
Nieuw Kabinet
LTO vindt het onverstandig om een ontwerpnota met vele structurele keuzes te publiceren, als tegelijkertijd een kabinet in de startblokken staat die met het hoofdlijnenakkoord 'duidelijk andere keuzes gaat maken'.
LTO: 'Inhoudelijke aspecten die echt meer discussie en aanpassing behoeven zijn onder andere: het introduceren van zogenaamde ‘landbouw aandachtsgebieden en gebouwgebonden landbouw’, het centraal stellen van het NPLG terwijl dit nog zeker niet is vastgesteld en het uitwerken van het keuzes van het demissionaire kabinet rond ‘Bodem en Water Sturend’: variërend van verzilting tot beekdalen en van veenweidevraagstukken tot grondwateronttrekkingen.'
Natuur
Ook Agractie is geschrokken. 'In het voorontwerp Nota Ruimte wordt gesproken over zonering (prioritaire gebieden)', schrijft Agractie. 'De landbouw wordt hier vogelvrij verklaard door de gestelde natuurdoelen. Daarbij wordt er ingezet op extensivering, terwijl het ruimtebeslag juist vraagt om intensivering van de landbouw.'
'Een nieuw kabinet is aanstaande. Dat betekent dat de nieuwe minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening de taak heeft binnen de nieuwe kaders te werken aan een passende Nota Ruimte. Dat minister Hugo de Jonge heeft besloten het voorontwerp tóch te publiceren begrijpen wij niet, anders dan dat hij dit als nalatenschap wil achterlaten', schrijft de boerenbelangenorganisatie in document van voorzitter Alien van Zijtveld.
Visie
Agractie vindt dat een fundamentele visie ontbreekt. 'Waar willen wij als Nederland in 2040 staan? Waar willen wij in uitblinken en wat moeten we daarvoor doen en laten? Deze essentiële keuzes zien wij niet terug in het voorontwerp Nota Ruimte en zullen als eerste moeten worden gesteld. Je kunt in een dichtbevolkt land als Nederland niet wegkomen met van alles een beetje.'
Zowel LTO Nederland als Agractie voelen zich niet gehoord. In het document benadrukt De Jonge dat de landbouw belangrijk is, maar dat gevoel krijgen de twee belangenorganisaties niet. Het gaat dan onder meer om de bescherming van landbouwgrond. LTO: 'Dit moet wel juridisch goed worden geregeld.'
De Jonge: 'Keuzes zijn hard nodig'
Minister Hugo de Jonge (Binnenlands Zaken en Koninkrijksrelaties) heeft vrijdag namens het hele kabinet het zogeheten voorontwerp Nota Ruimte naar de Tweede Kamer gestuurd. Het voorontwerp is een eerste ruimtelijke vertaling van de opgaven voor Nederland richting 2050, met een doorkijk naar 2100. Het benoemt keuzes en geeft richting voor te maken keuzes over grote opgaven die allemaal om ruimte vragen, van landbouw en natuur tot woningbouw, economie en energiezekerheid.
„De opgaven waar we voor staan zijn zo groot en urgent dat regie van het Rijk nodig is om hierin rechtvaardige keuzes te maken”, zegt minister Hugo de Jonge. „Zonder regie ontstaat een gevecht om de ruimte en geldt het recht van de sterkste. Dat zal tot verlies van zekerheden leiden. Dan komen onvoldoende woningbouwlocaties beschikbaar, vinden we niet de ruimte die nodig is voor Defensie en ontbreekt toekomstperspectief voor de landbouw. De boodschap van dit voorontwerp is glashelder. Niets doen is geen optie en er zijn keuzes nodig."
Het voorontwerp volgt op de contourennotitie uit oktober en is een tussenstap op weg naar een ontwerp Nota Ruimte en vervolgens een definitieve Nota Ruimte, die een voor het Rijk bindende visie vormt. Het biedt een basis om met andere overheden en de samenleving het gesprek te voeren over te maken keuzes en hoe deze regionaal vorm krijgen. Publicatie van het voorontwerp is belangrijk om voortgang te houden op urgente ruimtelijke keuzes en doet recht aan het geleverde werk van provincies. Het voorontwerp is te zien als een overdrachtsdossier voor het nieuwe kabinet, stelt de Rijksoverheid.
De opgaven waar Nederland voor staat zijn gebundeld in 3 ‘bewegingen’ die onderling sterk verbonden zijn en worden in het voorontwerp ondersteund met kaartmateriaal:
-
Beweging naar een toekomstbestendig evenwicht tussen landbouw en natuur
Het Rijk: 'We willen dat de landbouw een sterke sector blijft en dat de kwaliteit van onze natuur verbetert. Daarvoor moeten we landbouw en natuur meer met elkaar verweven en moeten we landbouw en natuur meer aanpassen aan de fysieke condities in een gebied. Daarbij moeten we zorgvuldig omgaan met landbouwgrond, om ervoor te zorgen dat we voldoende ruimte houden voor de landbouw.' - Beweging naar een klimaatneutrale en circulaire samenleving
Het Rijk: 'Om een sterke economie en onze energievoorziening ook in de toekomst te garanderen, moeten we energie besparen en energie zoveel mogelijk lokaal opwekken. In een sterke en circulaire economie moeten we in regio’s vraag en aanbod dichter bij elkaar brengen en bestaande werklocaties en milieuruimte intensiever benutten, wat vervoersstromen en ruimtegebruik beperkt. Ook moeten we nationaal functies clusteren en infrastructuur bundelen. De 5 haven- en industrieclusters (bijvoorbeeld Rotterdam of Chemelot) zijn hierin belangrijke schakels.' - Beweging naar sterke regio’s, steden en dorpen in heel Nederland
Het Rijk: 'We willen dat de demografische groei in alle regio’s in Nederland zo wordt ingepast dat nieuwe woningbouwlocaties in balans worden ontwikkeld met voldoende werklocaties en goede bereikbaarheid. We zetten daarom in op het versterken van ruimtelijk-economische ontwikkeling in regio’s in het oosten, noorden en zuiden van Nederland. Per regio zijn verschillende ontwikkelrichtingen. Zo stimuleren we de groei van regio’s als Groningen, Twente en Zuid-Limburg en richten we ons in regio’s als Zeeland en Friesland op het versterken van de leefbaarheid en beschikbaarheid van voldoende woningen en voorzieningen.'
Water en bodem
Het Rijk schrijft: 'De kwaliteit van ons water- en bodemsysteem werkt door in alle ‘bewegingen’ en beïnvloedt de te maken ruimtelijke keuzes. Dat geldt niet alleen voor landbouw en natuur, maar ook voor de woningbouwopgave of voor de industrie en bedrijven. De beschikbaarheid van drinkwater en zoetwater komt steeds meer onder druk te staan en klimaatverandering zorgt voor meer weersextremen met periodes van wateroverlast en grote droogte. Dit vraagt om acties, om de robuustheid van ons land te versterken.'
