Chinees geboortecijfer drukt geitenmelkprijs

Dit vakbladartikel wordt u gratis aangeboden door de redactie.

De melkprijsdaling zette een jaar geleden in. Werd medio 2023 nog een basisprijs van 78 cent gehaald (de hoogste van de afgelopen vijf jaar), zakte die in de tweede helft van het jaar naar 76 cent. Inmiddels ligt de basisprijs op 74 cent, en het einde van die daling lijkt nog niet in zicht. Bij een aanhoudend hoge kostprijs betekent dit dat de marges krapper worden.
„Er zijn nog genoeg geitenhouders die hiervoor kunnen produceren, maar gezien alles wat er op de sector afkomt, vooral in Brabant, zal het moeilijker worden”, zegt Tonja Olislagers, portefeuillehouder zuivel binnen de vakgroep Geitenhouderij van LTO Nederland. „Er is nu sprake van een overaanbod aan geitenmelk op de Europese markt, en de crux zit ’m in de afzet van melkpoeder. Met name de Chinese markt valt tegen.”

Gehalveerd

Wytse Vellema van geitenmelkpoederfabrikant Ausnutria uit Zwolle beaamt dat. Ausnutria is de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot wereldmarktleider in kindervoeding op basis van geitenmelk. Die wordt geleverd door ruim honderd geitenhouders die zijn aangesloten bij dochteronderneming Holland Goat Milk B.V.
„De afgelopen jaren is het Chinese geboortecijfer ongeveer gehalveerd”, vertelt hij. „Wij hebben met ons merk Kabrita circa een derde van de totale Chinese markt. Wel zijn er zo’n dertig verschillende aanbieders, voornamelijk Chinese ondernemingen. Iedereen is daar aan het vechten om een stukje van de markt en we merken dat er fors overcapaciteit is. De prijs staat onder druk en er beginnen nu ook partijen om te vallen.” Desondanks is het Ausnutria gelukt om in deze krimpende markt de afzet stabiel te houden, geeft hij aan.

Melamineschandaal

Tegelijkertijd is de eigen Chinese geitenmelk(poeder)productie in opkomst. Na het grote melamineschandaal in 2008, waarbij een Chinese fabrikant van babyvoeding melamine had toegevoegd om het eiwitgehalte hoger te laten lijken, was aanvankelijk het vertrouwen in het Chinese product volledig weg. Dat betekende ‘booming business’ voor de Europese leveranciers van babyvoeding. Inmiddels heeft de Chinese overheid de voedselveiligheidseisen voor kindervoeding sterk aangescherpt. Het vertrouwen van de bevolking in het eigen product is daardoor weer helemaal terug. „De Chinese eisen zijn momenteel veel strenger dan in de VS en Europa”, aldus Vellema.
Partijen die niet aan die eisen kunnen voldoen, moeten ergens anders heen met het poeder. Ook de Nieuw-Zeelandse geitenmelkpoederfabrikanten hebben daar last van. Nieuw-Zeeland kampt met voorraden en de geitenmelkprijs is daar de laatste drie jaar gehalveerd. Veel verwerkers zeggen leveranciers de wacht aan, of de geitenhouders stoppen er zelf mee.

Nederlands overaanbod

Hoe groot het Nederlandse overaanbod aan geitenmelk(poeder) op dit moment precies is, is moeilijk te zeggen. Verwerkers laten het achterste van de tong niet zien. Inkoopdirecteur Ward Watzeels van kaas- en poederproducent de Bettinehoeve uit Etten-Leur (zestig geitenmelkleveranciers) laat weten dat het streven is om zo min mogelijk voorraden op te bouwen. „Ik verwacht dat de verwerkers hier in Nederland slim omgaan met de melk. Zo is er vorig jaar ook wel melk naar Spanje geëxporteerd.”
Fabrikanten als Bettinehoeve en Ausnutria richten zich op het ontwikkelen van nieuwe afzetregio’s, zoals Zuid-Amerika en het Midden-Oosten, en andere productportfolio’s, zoals speciaalvoeding voor ouderen en zieken. De lichte verteerbaarheid en hoge voedingswaarde van geitenmelk spelen hierbij een belangrijke rol. Dankzij de bekendheid van geitenmelk als babyvoeding groeit ook de interesse in andere producten, zoals geitenmelkpoeder als grondstof voor chocolade en sauzen, aldus Vellema.
Niettemin stelt Tom Koekoek van de Nederlandse Geitenhouders Coöperatie (ruim honderd leden) dat er nu wel poedervoorraden boven de markt hangen, die een prijsdrukkend effect hebben. Circa 40 procent van de Nederlandse geitenmelk wordt verpoederd, en het poeder is één tot twee jaar houdbaar. „Producenten wijken nu meer uit naar andere producten, zoals kaas en wrongel voor zachte kazen. Daardoor verspreidt het probleem zich. Hoelang de prijzen nog onder druk blijven staan? Dat is moeilijk te zeggen. Het kost voor verwerkers tijd om nieuwe routes te vinden voor melk, maar uiteindelijk vindt het z’n weg wel.”

Jaar van de Draak

„En het Chinese geboortecijfer lijkt weer de goede kant op te keren”, zegt Watzeels hoopvol. Dit dankzij de Chinese mythologie. 2024 is het Jaar van de Draak, wat staat voor voorspoed en geluk. Dat is een stimulans voor ouders om in zo’n jaar een kindje ter wereld te brengen.