Voorgenomen beleid Wiersma valt goed bij NAJK

De basis is goed, de invulling blijft onduidelijk, maar NAJK is wel blij met de gekozen logica, zo meldt de vereniging van Jonge boeren over de plannen van Wiersma. In plaats van het transitiefonds (25 miljard) heeft het kabinet 5 miljard uitgetrokken voor innovatie en vrijwillige opkoop, en daarnaast is er 500 miljoen euro per jaar toegezegd voor de uitbreiding van het Agrarisch Natuur Beheer (ANB).

NPLG te complex

NAJK constateert dat in de aanpak van Wiersma onderscheid wordt gemaakt tussen opgaven met generiek beleid, voor stikstof en broeikasgassen en gebiedsspecifiek beleid voor ruimtelijke opgaven zoals waterkwaliteit, veenweide en de staat van de natuur. ‘Deze denklijn sluit goed aan bij waar NAJK al langer voor pleit. De gebiedsprocessen die zijn opgestart ten tijde van het NPLG waren met alle opgaven te complex. Dit resulteerde in veel praten met weinig resultaat. Deze nieuwe aanpak maakt het mogelijk om snel te schakelen en echt stappen te zetten’, aldus Merel Straathof, portefeuillehouder leefomgeving van het NAJK.

Nog wel concreter

Er moet daarbij nog wel een concretisering van de aanpak plaatsvinden, stelt het NAJK. ‘Zo worden gebiedsprocessen niet meer aangemoedigd vanuit het rijk. Wat lopende gebiedsprocessen kunnen verwachten is onduidelijk. Dit baart NAJK zorgen. Ook is het nog onduidelijk hoe de gebiedsspecifieke opgaven worden aangepakt.’

Tijdspad KRW nodig

Naast het gebrek aan concreetheid maakt NAJK zich zorgen over de haalbaarheid van het programma zolang een tijdspad voor realisatie ontbreekt. ‘De opgaven waar de landbouw mee te maken heeft, kennen deadlines. De Kader Richtlijn Water (KRW) verplicht ons bijvoorbeeld om in 2027 te voldoen aan de voorschriften voor waterkwaliteit. Willen we met elkaar binnen drie jaar stappen zetten op dit dossier, dan is een tijdspad noodzakelijk.’

Vragen innovatie

Ook de inzet van 5 miljard voor met name innovatie en bedrijfsbeëindiging past in het plaatje, constateert het NAJK. ‘De voornemens zijn goed. Echter, antwoorden op de vragen hoe, wanneer, waar en door wie worden niet beantwoord. De tijd begint te dringen. Hoe langer we stil staan, hoe radicaler de oplossingen die nodig zijn om op tijd te voldoen aan de Europese wetgeving’, stelt Straathof.

Agrarisch Natuur Beheer

Volgens het NAJK kan Agrarisch Natuur Beheer (ANB) een grote bijdrage leveren aan de biodiversiteit, waterkwaliteit en reductie van emissies. ‘Om als jonge boer je bedrijf structureel in te richten met ANB is het noodzakelijk dat je contracten af kan sluiten voor de lange termijn en je fatsoenlijk wordt beloond voor de geleverde diensten. Zonder deze voorwaarden is een omschakeling op je bedrijf niet mogelijk. De minister is voornemens om aan deze criteria te gaan voldoen met contracten voor 20 jaar, periodieke indexering en concurrerende vergoedingen. Uit onderzoek moet blijken of dit haalbaar is.’ NAJK is hier heel blij mee en hoopt dat deze positieve lijn bij de voorjaarsnota, waar concretisering plaatsvindt, doorzet.

Pakketten en vergoedingen

Volgens de jonge boeren is het nog onduidelijk welke pakketten waar mogelijk zijn en welke vergoedingen hierbij horen. ‘Ook met het nieuwe budget is niet alles overal mogelijk, er moeten keuzes worden gemaakt. Willen we met elkaar in 2026 stappen kunnen zetten, dan moet er begin 2025 duidelijkheid zijn om alles nog voor te kunnen bereiden. De contouren zijn hoopvol, maar zonder deze duidelijkheid is het nog moeilijk in te schatten in hoeverre agrarisch natuurbeheer een echt alternatief verdienmodel wordt’, stelt Straathof.