Dubbele stuw moet voor meer zoetwater in Zeeuwse sloten zorgen
De beschikbaarheid van zoet water is in Zeeland, maar ook in andere verziltingsgebieden in Nederland een belangrijke opgave. In de polders langs de Westerschelde is het grond- en oppervlaktewater vaak brak. Voor zoet water zijn akkerbouwers afhankelijk van regen, maar door klimaatverandering worden de perioden zonder neerslag steeds langer. Daarom is het volgens Provincie Zeeland van belang om te onderzoeken welke maatregelen de beschikbaarheid van zoet water kunnen vergroten.
De proef met de zogenoemde zoete stuw vindt plaats in Grenspark Groot Saeftinghe. Het scheiden van water door een dubbele stuw zorgt voor meer zoet water in de sloot. Op deze schaal is uniek in Nederland. De proef heeft een looptijd van drie jaar.
Zoektocht naar innovaties om zoet water beter vast te houden
Provincie Zeeland en waterschap Scheldestromen plaatsen op vier locaties in het grenspark de zoete stuwen. „Dit project markeert de start van een innovatieve aanpak om zoet water beter vast te houden in het watersysteem. Door deze techniek nu in de praktijk te testen, krijgen we waardevolle inzichten die kunnen bijdragen aan een toekomstbestendig waterbeheer in onze provincie”, aldus Wim van Gorsel, dagelijks bestuurder van waterschap Scheldestromen. “Deze techniek is in modelstudies en met testopstellingen bewezen. Alleen is het nog niet eerder in Nederland op deze grote schaal in een polder getest.”
Gedeputeerde Arno Vael vindt dat Groot Saeftinghe de perfecte plek is voor de proef vanwege de ruimte en de omstandigheden. „Er is ook draagvlak, vanuit de streek kwam zelfs de oproep en wens. We zijn niet voor niks een ‘openluchtlaboratorium’.”
“Natuurlijk kijken we ook naar het effect achter de stuwen: neemt daar de verzilting toe omdat we het zoetere water in dit gebied wordt vastgehouden?”, zegt Van Gorsel. De manier waarop we meten is zeker ook vernieuwend te noemen. „Dit doen we met de zelfontwikkelde multiflexmeter waarbij volledig digitale sensortechnieken worden toegepast. Hierdoor kunnen we een nauwkeurige analyse doen”, aldus Vael.
Van de proef wordt een evaluatierapport opgeleverd die ook voor andere kustprovincies in Nederland relevant is. Als uit de proef blijkt dat de stuwen zorgen voor meer zoet water in de sloot, kunnen dergelijke stuwen ook op andere plekken (in Zeeland) worden toegepast.
Koplopersmaatregel
De proef valt onder de zogenoemde koplopersmaatregelen. Die moeten bijdragen aan het halen van de doelen voor landbouw, natuur, stikstof, water en klimaat. In de proef gaat het niet alleen om (zoet)waterbeheer, maar wordt ook gekeken hoe de bodem(vruchtbaarheid), biodiversiteit en het landschap kunnen profiteren in combinatie met (kosten)efficiënter boeren.
Hoe werkt het principe van een zoete stuw?
Het water in de sloten in Oost-Zeeuws-Vlaanderen bestaat uit verschillende lagen. Zout water is zwaarder dan zoet water. Daarom is de bovenste laag van het water zoeter en de onderste laag zout(er). Staat er te veel water in de sloot? Bij een normale stuw loopt de bovenlaag van water over de stuw om afgevoerd te worden. En dat zoetere water is juist waardevol. In de proef wordt een tweede stuw voor de normale stuw geplaatst. Deel één van de stuw (onderlaat) houdt het zoete water vast en zorgt ervoor dat het onderste (en zoutere) deel van het water eerst wordt afgevoerd. Het tweede deel van de stuw houdt het water in het bovenstroomse gebied op peil. Zo blijft er dus meer zoet water in het gebied beschikbaar.
Tekst: Martin de Vries
Geboren en getogen in het Friese Oudehaske ontwikkelde Martin een grote interesse voor de landbouw. Als opgeleid journalist specialiseerde hij zich in de akkerbouw. Zijn overmatige dosis aan nieuwsgierigheid zet hij in voor het team rond Akkerwijzer.
Beeld: Susan Rexwinkel
Bron: Provincie Zeeland
