Sanering varkenshouderij: Geurscore bepalend voor volgorde

Op 30 april heeft minister Carola Schouten de concept-Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) naar de Tweede Kamer gestuurd. Het is een uitwerking van het Hoofdlijnenakkoord sanering en verduurzaming varkenshouderij van juli 2018. Alle betrokken partijen hebben ingestemd met de voorgestelde regeling.

De saneringsregeling beperkt zich tot varkenshouders en gemengde bedrijven met een varkenstak in de concentratiegebieden Zuid en Oost. Voorwaarde is dat de te sluiten locatie geuroverlast veroorzaakt voor woningen in een straal van 1.000 meter rond de varkenshouderijlocatie. Voorwaarde is dat het varkensbedrijven betreft die daadwerkelijk hebben geproduceerd en die in de laatste vijf jaar vóór de sluiting onafgebroken zijn gebruikt. Deelnemers aan de stoppersregeling van Actieplan Ammoniak komen niet in aanmerking voor een subsidie.

Geurscore bepaalt volgorde
Aanvragen worden gerangschikt op de mate van geurbelasting, uitgedrukt in een geurscore. Wanneer in totaal meer wordt aangevraagd dan het beschikbare budget van 120 miljoen euro, komen varkenshouderijlocaties met de hoogste geurscore als eerste in aanmerking voor een subsidie. Er komt ook een ondergrens voor de vereiste geurscore.
Ondernemers die in aanmerking komen, krijgen een marktconforme vergoeding voor de in te leveren varkensrechten gedifferentieerd naar concentratiegebied Zuid en Oost. Om marktverstoring te voorkomen, wordt de precieze hoogte enkele dagen voor de openstelling bekendgemaakt. Bedrijven die varkensrechten leasen, moeten minimaal 80% van de rechten die nodig zijn voor het bedrijf inleveren en doorhalen. Leaserechten hoeven niet geschrapt te worden. Daarnaast krijgen varkenshouders een vergoeding voor het waardeverlies van hun stallen.

Stalvergoeding: 65% van gecorrigeerde vervangingswaarde
De vergoeding voor de stallen word berekend aan de hand van een subsidiepercentage en de gecorrigeerde vervangingswaarde van de stallen en is gebaseerd op een nieuwbouwwaarde van € 470 per vierkante meter voor zowel vleesvarkens- als zeugenstallen. In het kader van de Srv wordt uitgegaan van een actuele verkoopwaarde van 20% van de vervangingswaarde na de fiscale afschrijvingstermijn van 40 jaar. Het ministerie heeft een tabel opgesteld zodat varkenshouders zelfs de subsidie van hun stal kunnen bereken op basis van de omvang en de leeftijd van de stal.

Het subsidiepercentage is 65%. Dit is in overleg met Wageningen UR zodanig vastgesteld dat de subsidie aantrekkelijk is voor varkenshouders om mee te doen met de regeling, maar ook dat de tegemoetkoming in verhouding staat met de tegenprestatie.

Belangrijkste voorwaarden

• Varkensrechten moeten worden geschrapt (opkopen, zodat de rechten uit de markt worden genomen);
• Varkens verplicht afvoeren;
• Mestkelders moeten leeg zijn;
• De omgevingsvergunning moet ingetrokken worden;
• Wijziging bestemming van de locatie;
• Slopen van de gebouwen;

Toets in Brussel
De conceptregeling wordt nu tot 31 mei vrijgegeven voor publieke internetconsultatie. Tegelijk legt Schouten het voor aan de Europese Commissie voor de noodzakelijke staatssteuntoets. Als Brussel meewerkt, kan de definitieve regeling in de loop van juli worden gepubliceerd.
Varkenshouders die belangstelling hebben, krijgen vervolgens nog even tijd om een goede afweging te maken over hun deelname en te overleggen met de betrokken gemeente en adviseurs. Daarna gaat de inschrijftermijn op 15 augustus open voor een periode van zes weken.

Maak uw eigen afweging
Adviseurs van Aelmans zijn graag bereid om u te ondersteunen bij het maken van de juiste afweging. Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) is blij dat de conceptregeling nu openbaar is en dat alle betrokkenen de mogelijkheid hebben hierop via de internetconsultatie te reageren. Op basis van de reacties kan de regeling nog worden verbeterd en getoetst of er voldoende belangstelling is voor deelname. De POV gaat de conceptregeling bespreken met haar achterban. Suggesties voor verbeteringen en aanvullingen zullen bij LNV worden ingebracht.

Flankerend beleid nodig
Om de regeling tot een succes te maken, is een samenhangend flankerend beleid vanuit de provincies en gemeenten noodzakelijk. Hierover moet volgens de POV helderheid komen, zodat varkenshouders een totaalbeeld krijgen van de regeling en de aanvullende (financiële) instrumenten vanuit de provincies en gemeenten.

Provincies zouden de sloopkosten en de kosten voor asbestsanering voor hun rekening moeten nemen. Ook moet er helderheid komen over de fiscaal-juridische status van de woning die na sloop van de stallen niet meer als bedrijfswoning mag worden aangemerkt.