Harm Wiegersma: Verbinding

Meer dan 25 jaar geleden ontmoette ik Gerrit voor het eerst. Hij werkte als als monsternemer voor de melkcontrole, handelde daarnaast in alles wat los en vast zat en deed daarnaast allerhande klussen voor derden. Hij was een echte ruwe bolster: sterk als een beer en een bourgondische levensstijl. Dit mondde in zijn geval uit in de bijnaam Thor, en zo ging hij dan ook door het leven; als Gerrit Thor.

Veel bekenden wisten niet eens wat zijn echte achternaam was. Toen een klein schoolmeisje met een lijst voor een goed doel liep, en ze bij een veehouder ook Gerrit aantrof vroeg ze aan hem “wil mijnheer Thor ook bijdragen”? “Natuurlijk”, zei hij, “dan moet u hier uw naam zetten met de bijdrage”, zei het meisje. “Doe jij het maar”, zei Gerrit, “jij schrijft vast mooier dan ik”. Breed grijnzend keek hij over haar schouder mee toen ze 5 euro voor G. Thor opschreef.

In zijn dorp vervulde hij een prominente rol. Hij was de gangmaker van bijna elke activiteit, wat varieerde van koster/vlag op de toren zetten (wat bijna niemand durfde) tot kastelein van het dorpshuis Eldorado. Ook was hij de organisator van het dorpsfeest, dat deed hij samen met zijn vriend Geert, en medeoprichter van de touwtrekploeg ‘de roppers’. Als zoon van een onderwijzer was hij best wel slim, maar geen studiebol. Hij vertikte het om te leren en was het liefst aan het werk bij een boer. Hij was de eerste ZZPer in mijn kennissenkring. Wie het met hem aan de stok kreeg was een vijand voor het leven, was je zijn vriend, dan ging hij voor jou door het vuur.

Hij deed soms krasse uitspraken maar plaatste ze zo dat niemand kwaad op hem werd. Die uitspraken waren soms zo treffend, dat de persoon in kwestie werd gedwongen tot enige zelfreflectie. Qua uiterlijk was hij niet moeders mooiste en, hoewel hij niet kleinzerig was, doodsbang voor de dokter en de tandarts.

Het is geen wonder te noemen dat Gerrit door zijn levensstijl vrijgezel is gebleven. Zijn markante persoonlijkheid liet een metgezel waarschijnlijk niet toe, en zijn krasse uitspraken hebben veel vrouwen ook wel op de kast gejaagd. Als kerstkind vierde hij zijn verjaardag op eerste kerstdag. Zijn kennissen hebben lang getwijfeld of dit wel écht zo was, omdat het wel heel goed uit kwam je verjaardag te vieren op een dag waarop iedereen vrij is, maar het bleek echt zo te zijn. Zijn verjaardag leek een doorlopende voorstelling; in de vroege morgen ving hij aan en hij eindigde diep in de nacht. Het was een treffen van mensen uit alle lagen van de bevolking. Het was verbindend, erg gezellig en bracht een dialoog tot stand tussen boer, burger en buitenlui.

Het dorp waar hij leefde is al zijn voorzieningen in de loop der jaren kwijtgeraakt. Zo is het ook de boerenstand vergaan. Door de schaalvergroting, opkomst van supermarkten én de individualisering van de maatschappij, raken we elkaar als gemeenschap kwijt. We sluiten ons aan bij verenigingen waarbij we ons het beste bij thuis voelen, waardoor we andersdenkenden kwijtraken, niet meer tegenkomen en daardoor uiteindelijk niet meer begrijpen. Het huis van Gerrit was een van de laatste plekken in onze buurt waar de hele gemeenschap toch nog samenkwam. Zonder dergelijke verbindende factoren raken we elkaar steeds meer kwijt.

In het afgelopen jaar is door een willekeurige actie van dierenactivisten een tegenactie ontstaan vanuit de boeren. Nieuwe boerenbewegingen zijn ontstaan en vormen met de bestaande organisaties nu een landbouwcollectief. Zij gaan met het kabinet in gesprek om urgente problemen, waar ons land mee wordt geconfronteerd, vanuit de landbouw mede te helpen oplossen. Met eenieder voor zich gaat de wereld niet verbeteren. Ook de rechterlijke uitspraken mogen niet bewerkstelligen dat we als samenleving steeds uitsluitend naar een ander wijzen en zelf niks doen.

Als iedereen in de maatschappij zijn steentje bijdraagt, dit op een eerlijke, transparante, wijze gestalte krijgt, komt er hopelijk weer een gezonde dialoog tot stand. Onze Gerrit zal dit niet meer meemaken, hij heeft zijn strijd gestreden, hij is er niet meer. Maar de verbinding die hij in stand tot heeft gebracht is ook dit jaar nog gevierd op eerste kerstdag. Met een hapje, een drankje en een traan in het dorpshuis, door vrienden uit alle geledingen die hij bijeen heeft gebracht. Eigenlijk ontbeert onze sector ook een Gerrit; een verbindende factor die de dialoog weer op gang kan brengen en ervoor zorgt dat de onderlinge cohesie herstelt.

Harm Wiegersma

Voorzitter Nederlandse Melkveehouders Vakbond (NMV)