Column: Extern salderen, op hoop van zegen
Zowel Provincie Brabant als Zeeland stellen via hun beleidsregels extern salderen per 15 september open. Op dat moment wordt het mogelijk om stikstofruimte vanuit de landbouw te kopen om extra stikstofuitstoot via verkeer, woningbouw en industrie mogelijk te maken. En vice versa, maar daar lijkt geen sprake van te zijn.
Omdat er twee provincies zijn die extern salderen mogelijk gaan maken, heeft dat consequenties voor heel Nederland. Wanneer een bedrijf of project in Brabant stikstofruimte nodig heeft dat weer voor een deel valt op de Natura 2000-gebieden in andere provincies, kunnen ze stikstofruimte in die andere provincies kopen ongeacht of die andere provincies extern salderen al hebben opengesteld. Maatgevend is de locatie van het bedrijf of het project waar de stikstof voor nodig is. Wanneer Brabant veel stikstofruimte nodig heeft, zal dat dus tot aankopen leiden in andere provincies. De provincies hebben onderling afgesproken dat ze elkaar daarvan wel op de hoogte stellen zodat ze niet verrast worden, zoals eerder gebeurde door de Provincie Brabant inzake Logistiek Park Moerdijk.
Waar is de bank?
Dit informeren heeft ook nog een tweede reden. De provincie waar de stikstofruimte wordt gekocht - door bijvoorbeeld het opkopen van een landbouwbedrijf - moet meewerken aan het intrekken van de natuurbeschermingswetvergunning. Anders komt de stikstofruimte niet vrij. De kans dat provincies hier niet aan mee gaan werken lijkt mij klein, omdat de stikstofruimte die erbij vrijkomt ook op andere plekken gebruikt kan worden.
Ik zeg met nadruk ‘kan’ omdat er nog niets voor is geregeld. Hier houdt de duidelijkheid dan ook wel op. Er wordt al langere tijd gesproken over een nationale stikstofbank om geen stikstofruimte voor ontwikkeling verloren te laten gaan. Die bank is er nog niet. Provincie Brabant heeft zelfs nog geen provinciale stikstofbank opgericht, dus ze zullen nog een manier moeten vinden om de transacties goed bij te houden. Van een overheid mag je toch verwachten dat dit soort zaken van tevoren geregeld zijn.
PAS op de plaats
Wat ook opvalt is dat er met extern salderen geen oplossing lijkt te komen voor de PAS-melders. Je kunt dan zeggen ‘dat is een Rijksverantwoordelijkheid en daar gaan de provincies niet over’, maar minister Schouten moet die stikstofruimte wel ergens vandaan halen. En dat gaat verder dan de landbouw omdat ook een deel van de industriële bedrijven over te weinig stikstof beschikt. Het vinden van een oplossing voor deze bedrijven wordt met het openstellen van extern salderen alleen maar problematischer. Ik had zelf verwacht dat een deel van de vrijkomende stikstof geoormerkt zou worden om dit probleem op te lossen. De andere optie was om bijvoorbeeld niet 30 procent af te romen voor natuur maar bijvoorbeeld 25 procent en dan tien procent erbij op te tellen om de PAS-vergunningen te gaan legaliseren. Het zal links of rechtsom in ieder geval uit de markt moeten komen omdat het anders juridisch niet houdbaar is.
Wanneer je rondbelt en vraagt naar de definitieve tekst van de nieuwe beleidsregels van Brabant, dan blijkt die nog niet beschikbaar te zijn. Niet voor juristen en niet voor de media. Iedereen moet het doen met de persberichten van de provincies en het IPO en de uitspraken die ze er verder over willen doen. Er lijkt sprake te zijn van grote haast of een grote druk vanuit andere sectoren om snel extern salderen toe te staan. De zorgen van de landbouworganisaties zijn misschien keurig aangehoord, maar daar lijkt weinig mee gedaan te zijn. Misschien kunnen we over een jaar of twee jaar vaststellen dat het allemaal goed is gekomen. Op dit moment is het nog ‘op hoop van zegen’.
