Column: Er wordt enorm veel van de boer gevraagd

Het is geweldig dat de boeren die dit jaar deelnamen aan de Boerenversneller ondanks alles zoveel progressie hebben geboekt. De resultaten zijn te zien in de eerste, en enige echte, Boerenversneller mini-documentaire die in januari gelanceerd wordt. De inspiratie en energie spatten er vanaf, zelfs van het scherm.

Als er in den lande enige vooroordelen bestaan over de digitale competenties van ‘de boer’, wij hebben er in ieder geval vrolijk op los ge-hangout, ge-Mural-d en online colleges gevolgd. En ja, niet het hele land doorreizen is wel zo efficiënt, en als er iets loos is op het erf ben je zo ter plaatse. Maar toch hebben we elkaar gelukkig nog twee keer in het echt ontmoet.

Veel meer nog dan de experts en kennis die de deelnemers opdoen, en de mensen van buiten de sector waaraan zij gekoppeld worden, kwam in de evaluatie weer naar voren dat de grote toegevoegde waarde van de Boerenversneller zit in het uitwisselen van ervaringen in een groep gelijkgestemde, open-minded en ondernemende agrarisch ondernemers.

Anders boeren

Daarom hopen we dat de lichting van ‘21, die volgens planning in maart van start gaat, minder last gaat hebben van coronagerelateerde beperkingen. Want als er, naast dat online ook best gaat, iets duidelijk is geworden in 2020: de urgentie voor anders boeren is groter dan ooit.

Bij de lancering van de Nieuwe Boerenfamilie riepen we het al: iedereen heeft de mond vol van ‘nieuwe verdienmodellen’, maar weinigen laten in de praktijk zien hoe het anders kan. Er wordt enorm veel van de boer gevraagd: voedsel produceren, een beetje goedkoop graag, veilig, en dan wel even je stikstofuitstoot nog verder naar beneden brengen. Weinig, of het liefst geen middelen gebruiken, waarom ben je niet biologisch eigenlijk, en kan je het landschap ook een beetje onderhouden, nee mooi maken, als je toch bezig bent? Oh, en als je klaar bent, wil je dan nog even een vernieuwend, smakelijk concept op de markt brengen? Onderdeel worden van een korte keten? En een multifunctioneel bedrijf neerzetten, iets met horeca en kinderen, ofzo. En kringlooplandbouw!

Maatschappelijk gewenste landbouw

De boer helpen om een goede boterham te verdienen, met het maken van voedsel, en daarnaast het leveren van een aantal maatschappelijke diensten. Dat zou dé inzet moeten zijn, voor alle partijen, voor de komende verkiezingen. Als we dat mogelijk maken, dan komt die omslag naar kringlooplandbouw, of een andere vorm van maatschappelijk gewenste landbouw, vanzelf. En zeker niet alle boeren hoeven te werken aan nieuwe producten of bijzonder innovatieve bedrijfsmodellen, zoals de deelnemers aan de Boerenversneller.

Maar wat ik dit jaar weer van onze deelnemers heb geleerd, is dat alle boeren, klein, groot, vee, plant of kas, vooruit willen. Ondernemend en eigenwijs zijn op hun eigen manier. En dat ze soms een klein zetje nodig hebben van mensen buiten hun eigen ‘bubble’, of zich iets minder zorgen moeten maken over wat de buurman ervan gaat vinden. Als we die energie en dat ondernemerschap los kunnen maken, wordt 2021, corona, stikstof of niet, wat mij betreft echt het jaar van de hoop.

De Nieuwe Boerenfamilie Column

De Nederlandse landbouw is aan verandering toe. Maar verandering ligt niet bij de boer alleen! De Nieuwe Boerenfamilie is de boer met een groep betrokkenen daaromheen: de uitvinder, de architect, de ambtenaar, de marketeer, de chefkok, de bankier, de jurist, de ontwerper... In de Boerenversneller gaan we op zoek naar haalbare, logische en duurzame innovaties in het boerenbedrijf. Ook meedoen in 2021? De inschrijving is geopend!

Bio Joris Lohman

Joris Lohman is politicoloog en mede-directeur van Food Hub, het onderwijsbureau voor landbouw en voedsel in een veranderende wereld. Joris is initatiefnemer van De Nieuwe Boerenfamilie. Hij wordt gedreven door zowel de de theorie achter ‘de voedseltransitie’, die hij kraakhelder kan uitleggen, als de praktijk ervan.