Boerenstem verschuift naar BoerBurgerBeweging

Het CDA blijft onder boeren en tuinders wel de grootste partij met 25 procent van de stemmen. De meeste melkveehouders, pluimveehouders en akkerbouwers kiezen nog steeds voor het CDA. Onder varkenshouders is de BBB de grootste partij. Net als bij het CDA kampt de VVD met een grote daling onder boerenstemmers: het aantal VVD-stemmers is in vier jaar tijd ruim gehalveerd.

Jongere boeren

Uit het onderzoek blijkt de BBB de meeste potentiële stemmen te trekken onder boeren die jonger zijn dan 50 jaar, ongeacht het type bedrijf. Op de voet gevolgd door het CDA, die bij de 50-plussers wel de grootste partij blijft. Ook hebben de ouderen meer vertrouwen behouden in de VVD, waar de jongeren eerder geneigd zijn om op de SGP te stemmen.

Hoewel het niet exact als een verlies omschreven kan worden, kan ook het Forum voor Democratie op minder boerensteun rekenen dan vorig jaar nog werd verwacht. Uit een onderzoek dat Agrio in januari 2020 presenteerde (eveneens naar politieke voorkeuren) zei maar liefst 28 procent van de deelnemers van plan te zijn om te stemmen op de partij van Thierry Baudet. Nu is dat 4,2 procent.

Stemgedrag naar belangenorganisatie

Van de ruim 2.800 deelnemende boeren aan het onderzoek, zegt 79 procent lid te zijn van een agrarische belangenorganisatie. Bij de achterban van de vier LTO-organisaties, het NAJK en de NAV (Nederlandse Akkerbouw Vakbond) is het CDA nog steeds de favoriet, vaak op de voet gevolgd door het BBB. Bij de andere belangenorganisaties staat BBB bovenaan. 44 procent van de achterban van Farmers Defence Force geeft aan op 17 maart op BBB te stemmen en 15 procent op Forum voor Democratie.

Verdienvermogen

De deelnemende boeren en tuinders konden drie landbouwthema’s aanvinken die zij het belangrijkst vinden in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Praktisch alle boeren, jong en oud en ongeacht sector, zijn het hier over eens: verdienvermogen. Op grote afstand volgen de thema’s druk op agrarische ruimte en veranderende regelgeving. Alleen geitenhouders vinden de druk op de agrarische ruimte een urgenter thema dan het verdienvermogen. Verdienvermogen en druk op de agrarische ruimte zijn ook thema’s die terugkomen in hét Landbouwverkiezingsdebat ‘Voorbij de polarisatie’ op 18 februari van Agrio, TeamAgroNL en Food Hub.

Landbouwstandpunt bepalend

Het landbouwstandpunt van de partij of persoon. Dat is veruit de belangrijkste reden voor boeren en tuinders om op een bepaalde partij of persoon te stemmen. Voor 22 procent is de persoon ondergeschikt aan de partij en voor 18 procent is het verkiezingsprogramma bepalend voor de uit te brengen stem. Uit het onderzoek blijkt dus ook dat voor boeren belangrijker is dat wat een partij belooft te doen in plaats van wat een partij gedaan heeft. Mogelijke verklaring hiervoor is dat veel boeren van plan zijn om op BBB te stemmen en dit de eerste verkiezingen zijn waar de BBB aan meedoet.

Weinig vertrouwen in politiek

Ongeveer 60 procent van de boeren en tuinders zegt weinig tot geen vertrouwen in de politiek te hebben, waarbij de jonge boeren minder vertrouwen hebben dan de oudere. Zo zijn de jonge boeren ook kritischer op de vraag of de landbouw de emissie-uitstoot moet terugdringen en natuurinclusieve landbouw moet omarmen. Mocht er al een landbouwtransitie nodig zijn, dan ziet een derde van de boeren een zeer beperkte tot geen rol voor de overheid. Ook over kringlooplandbouw zijn de boeren (met name de jongeren) niet te spreken. Ongeveer de helft van de boeren is ontevreden over de ingeslagen weg van kringlooplandbouw.

Europa lijkt een polariserend thema. Moet Nederland zich onafhankelijker opstellen van de Europese Unie? De resultaten zijn verdeeld, maar de meeste boeren lijken zich toch te kunnen vinden in een onafhankelijker opstelling. Dat wil niet zeggen dat Nederland uit de Europese Unie moet stappen. Een harde ‘nee’ is het antwoord op de vraag of de boeren voor een mogelijke Nexit zijn. Procentueel lijken fruittelers, schapenhouders en bomentelers meer te voelen voor een onafhankelijk Nederland. Waar wel een harde ‘ja’ op komt, is de vraag of Nederland zijn positie als exportland moet handhaven. Hierover is geen misverstand: ruim driekwart van de boeren wil Nederland ook in de toekomst als groot exportland zien opereren.

Tenslotte geeft 55 procent van de boeren aan voor een nationaal landbouwakkoord te zijn, terwijl 18 procent daar duidelijk niets in ziet. Binnen de twee verschillende leeftijdsgroepen en diverse specifieke agrarische sectoren zijn er weinig verschillen te ontdekken. Hoewel de verschillen marginaal zijn, zijn de schapenhouders de grootste voorstander van een nationaal landbouwakkoord en zijn de varkenshouders het meest kritisch op een dergelijk akkoord.

Verantwoording onderzoek

Het onderzoek naar het stemgedrag van boeren is een initiatief van Agrio en is in samenwerking met marktonderzoeksbureau Geelen Consultancy in januari 2021 digitaal uitgevoerd. Hiervoor is gebruik gemaakt van AAD (Agrio’s Agrarische Database) en de database van Geelen Consultancy. Aan het onderzoek namen 2.832 boeren en tuinders deel. Akkerbouwers zijn in dit onderzoek licht oververtegenwoordigd met 29 procent van de deelnemers.