Verkiezingsblog: Van der Plas: ‘We hebben er altijd in geloofd’
00:00 CDA blijft grootste in Tubbergen, BBB 6,7 procent
Het is inmiddels donderdag 18 maart. Steeds meer gemeenten maken hun uitslagen bekend. Het CDA blijft in het Overijssels Tubbergen de grootste partij, maar verliest wel 6,4 procent. De VVD wint er 1,4 procent. Opvallend is dat de BBB 6,7 procent van de stemmen binnenhaalde en daarmee achter de PVV (10,5 procent) de vierde partij is geworden. FvD haalt er 2,5 procent en JA21 2,6 procent.
23:50 Caroline van der Plas: ‘We hebben hierin geloofd’
Caroline van de Plas laat voor de camera van de NOS weten dat zij altijd in geloofd heeft dat de BoerBurgerBeweging de Tweede Kamer zou halen. Volgens de lijsttrekker van de BBB voelt het platteland zich achtergesteld ten opzichte van de grote steden. „Boeren zijn het zat dat ze steeds aangevallen worden als vervuiler.”
23:40 Uitslag Nederweert: BBB op 2,7 procent
De uitslagen van de eerste plattelandsgemeenten druppelen binnen. De BoerBurgerBeweging haalt in Nederweert 2,7 procent van de stemmen en JA21 2,9 procent. De VVD stijgt met 2,5 procent, terwijl het CDA verliest 5,7 procent in deze Limburgse gemeente. D66 en Forum voor Democratie winnen respectievelijk 2,4 procent en 3,4 procent in Nederweert.
In het Brabantse Baarle-Nassau vergelijkbare cijfers. Ook daar staan VVD, D66 en FvD op winst en CDA en PVV op verlies. JA21 en de BBB halen hier respectievelijk 3,1 en 2,5 procent.
23:00 Rutte feliciteert nieuwkomers
„Landgenoten, ik ben supertrots. Wij zijn voor de vierde keer op rij de grootste partij van Nederland geworden.” Demissionair premier Rutte en lijsttrekker van de VVD reageert met blijdschap op de exitpolls, waarin de VVD samen met D66 de grote winnaars zijn. Rutte zegt over de aanstaande formatie dat het voor de hand liggend is dat D66 en de VVD elkaar op zullen gaan zoeken.
„Voor de vierde keer [de grootste], dat is heel bijzonder. We hebben tijdens de economische recessie, de vluchtelingencrisis en de coronacrisis het voortouw mogen nemen als grootste partij. Dat maakt heel nederig, dat is een hele grote eer.”
„Ik wil ook alle nieuwkomers feliciteren”, zegt de demissionair premier. De nieuwkomers in de Tweede Kamer zijn volgens deze exitpolls: Volt, JA21, BBB en Bij1. „Het is echt niet makkelijk om de kiesdrempel te passeren. We zullen de samenwerking ook met deze partijen gaan zoeken in de Tweede Kamer.”
Rutte zat gister nog samen met demissionair minister Hugo de Jonge, Femke Merel van Kooten van Splinter (die niet in de exitpolls is terug te vinden) en BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas aan tafel bij Op1 waar de twee laatst genoemde met elkaar in discussie treedden. Die aflevering is hier (klik) terug te zien.
22:48 Lijsttrekker CDA Hoekstra reageert op nederlaag
„Het is voor ons natuurlijk een teleurstellende uitslag”, zegt Wopke Hoekstra, de lijsttrekker van het CDA. Hij leed met zijn partij een nederlaag en daalde (volgens de eerste en tweede exitpoll) van 19 naar 14 zetels. „We staan als land nog steeds voor een aantal moeilijke opgaves. Het is daarom nu ook aan de VVD en D66 om daar eerst verantwoordelijkheid voor te nemen”, besluit Hoekstra, de nummer 1 van het CDA. De politieke partij die van oudsher het meest wordt gelinkt aan de boeren, is sinds de start van het boerenprotest in oktober 2019 zwaar onder vuur komen te liggen onder de eigen achterban.
Hoekstra wijst bij de meeste vragen, zoals waar uitslag van de exitpolls is te wijten, naar een nog te komen evaluatie. Maar de invloed van de korte campagneduur - Hoekstra werd 12 weken geleden aangewezen als lijsttrekker - heeft een onderdeel gespeeld, zo laat hij weten. „Ik ben twaalf weken geleden begonnen en dit resultaat is erg teleurstellend. Wat er mis is gegaan in de campagne kan ik nu nog niet zeggen. Twaalf weken was in ieder geval niet erg lang.”
22:26: LTO Noord-voorzitter Dirk Bruins feliciteert BBB
Dirk Bruins, voorzitter LTO Noord, feliciteert de BoerBurgerBeweging met het vooruitzicht op een Kamerzetel.
Tekst gaat door onder de tweet.
22:25 Van der Plas: ‘Die tweede zetel zit er ook nog wel in’
„Wij gaan ze constant achter de broek aan zitten”, zegt BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas over de exitpoll waarin de BBB één zetel binnensleepte. „Er zitten echt wel een paar partijen tussen die balen van onze zetel.”
Maar Van der Plas verwacht haar nummer 2, Femke Wiersma, ook mee naar Den Haag te kunnen nemen. „We zullen zien dat we in de stedelijke gebieden wat minder zullen scoren, ook al hebben veel stedelingen gestemd op de BBB. Maar de plattelandsgemeenten, daar kan de BBB flink stemmen halen. Die tweede zetel zit er ook nog wel in.”
22:03 BBB op de eilanden
„Het goede nieuws is dat het BBB de zetel heeft behouden. Waar ik van op keek was dat we in de uitslag van de Vlieland niet eens voorkomen.” zegt Wiersma, nummer 2 BBB, waarna ze in het Fries grappend vraagt waarom niet. Vlieland was de tweede uitslag van de avond. In Vlieland behaalde de BBB 0,6 procent van de stemmen en op Schiermonnikoog (de eerste uitslag van de avond) behaalde de BBB 1,5 procent.
21:55: Carola Schouten reageert namens CU
Carola Schouten (ChristenUnie), demissionair minister van LNV, laat in een eerste reactie op de uitslag (3 zetels in de exitpoll) bij de NOS weten dat de partij terugkijkt op een goed verlopen campagne onder niet optimale omstandigheden. Op de vraag of de ChristenUnie is afgerekend op het boerenbeleid van de afgelopen vier jaar wil Schouten geen antwoord geven. „We moeten eerst maar wachten op de officiële uitslag. We hebben goede hoop om de vijf zetels vast te houden.”
21:45: Tweede exitpoll: BBB behoudt zetel
In de tweede exitpoll pakt VVD nog een extra zetel (36) en blijft daarmee de grootste. BBB houdt 1 zetel. PvdD verliest een zetel en zakt van 6 naar 5 zetels.
VVD: 36
D66: 27
PVV: 17
CDA: 14
PvdA: 9
Groenlinks: 8
SP: 8
FvD: 8
PvdD: 5
CU: 4
SGP: 3
Volt: 3
JA21: 3
Denk: 2
50Plus: 1
BBB: 1
BIJ1: 1
Opkomst: 82,6 procent
21:15: Van der Plas (BBB) reageert op Twitter
Ze is blij met de exitpoll, waar de BoerBurgerBeweging één zetel krijgt toebedeeld. 'We hebben het altijd gezegd', schrijft ze. De BBB was lang afwezig in de peilingen, maar de laatste dagen kwam de partij toch naar voren als kanshebber.
„Jeetje. Zelfs in de eerste exitpoll staan we op een zetel. Dat betekent dat de BBB gewoon naar Den Haag gaat!”, zegt Femke Wiersma, de nummer 2 van de BBB, enthousiast op de livestream van BBB. Ook stipt ze de grote winst van D66 aan die volgens de eerste exitpoll op 27 zetels staan.
Noaberschap
Tijdens de livestream van BBB wordt ook een vraag beantwoordt over homohuwelijk, geaardheid en religie. Wat is het standpunt van de plattelandspartij omtrent deze thema’s? „In het programma hebben we daar niet expliciet wat over gezegd”, zegt nummer 25 van BBB Henk Vermeer. „Het maakt niet uit wat je religie is, je geaardheid, de kleur van je sokken…” ”Het maakt allemaal niets uit”, vult Wiersma haar partijgenoot aan. „Dat heeft te maken met noaberschap.”
21:00: Exitpoll Ipsos bekend: CDA verliest 5 zetels, BBB haalt 1 zetel
De eerste exitpoll blijft VVD de grootste met 35 zetels (+2). PVV haalt 17 zetels (-3), CDA op 14 zetels (-5), 27 zetels (+8) voor D66, GroenLinks op 8 zetels (-6), SP op 8 zetels (-6), PvdA op 9 zetels (-), PvdD 6 zetels, 50plus 1 zetel, SGP 3 zetels, Denk 2 zetels, FvD 7 zetels, Volt 4 zetels, JA21 3 zetels, BBB 1 zetel en BIJ1 ook 1 zetel.
Onderzoeksbureau Ipsos maakt in opdracht van NOS de exitpoll bekend. Onderzoekers zijn aanwezig op een aantal stembureaus in Nederland.
Het opkomstpercentage is 81 procent. Dat was in 2017 81,9 procent
20:39: Verkiezingsavond BBB live te volgen
De verkiezingsavond van BBB is live te volgen via YouTube. Zie de video hieronder.
20:19: Vedder spreekt kiezers toe vanuit de stal
Melkveehoudster Eline Vedder (CDA) spreekt haar achterban toe vanuit de stal. De Drentse heeft een grote blauwe opblaas-Tweede Kamerzetel gestrikt. „Ik hoop dat ik ook in de echte zetel in Den Haag mag plaatsnemen. Want er zijn zoveel mooie mensen in de agrarische sector, die zoeken naar toekomstperspectief en zich afvragen of ze nog wel bestaansrecht hebben. Dat doet mij pijn."
20:06: Opkomst van 74 procent
Om 19.45 uur was volgens Ipsos Research het opkomstpercentage 74 procent. De stumbureaus zijn nog open tot 21.00 uur. Daarna worden de stemmen geteld. De opkomst lag één procent hoger dan vier jaar terug rond hetzelfde tijdstip.
16:38: Stemmen op een oude boerderij in Den Bosch
Ook in Den Bosch (NB) kan men stemmen in een boerderij. Tenminste, in restaurant D’n Boerderij aan de Herven in Den Bosch. Het gebouw is tot 1960 een boerderij geweest. Piet en Anna den Dekker hebben daar tot die tijd een melkveehouderij en boerderijwinkel gehad.
Maar Den Bosch groeide en de boerderij is nu vrijwel volledig omringd door stadswijken. Enkel een paar vierkante kilometer weide is omgezet tot natuurgebiedje ‘De Heinis’. De naam van het restaurant is nu de enige herinnering aan de agrarische geschiedenis van het gebied.
Tekst loopt door onder de foto
14:55: Stemmen op bedrijf Akkervarken in Valthermond (DR)
In het Drentse Valthermond is het mogelijk om te stemmen bij de boer. Op het bedrijf Akkervarken kunnen inwoners van de gemeente Borger-Odoorn terecht. Het bedrijf heeft ook een boerderijwinkel. „We zijn ook stemlocatie zodat we meer mensen in de boerderijwinkel krijgen. Zodat we een extra graantje mee kunnen pikken in deze coronatijd", zegt varkenshouder Willem Hempen tegenover RTV Drenthe.
14:02: Kamerlid Von Martels (CDA) stemt op landgoed Hessum in Dalfsen
Melkveehouder en Kamerlid voor het CDA Maurits von Martels bracht eerder vandaag zijn stem uit in de buurt van zijn woonplaats Dalfsen. Nog twee weken en dan is zijn periode in Den Haag voorbij. Von Martels is niet opnieuw verkiesbaar. Hij kwam in 2017 via voorkeursstemmen de Tweede Kamer in. Hij meldde bij De Stentor nog opvallend nieuws. Hij sluit een overstap naar de BBB niet uit. „Het CDA hinkt op twee gedachten. Stad of platteland? Waarbij het platteland er bekaaid vanaf komt. Daarom kan een partij als BBB opkomen. Ik ben er zeker van dat zij in de Kamer gaan komen.’’
13:21: Van der Plas (BBB) op pad met truck
BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas is onderweg met haar campagnetruck en brengt haar stem uit in Lettele (OV). Ze bedankt onderweg vrijwilligers van BBB en gaat langs bij haar moeder.
12:37: Jan Cees Vogelaar mest stal uit
Jan Cees Vogelaar, die voor JA21 verkiesbaar is, is druk in zijn stal. De paardenhouder uit Lelystad (FL) is duidelijk: 'Dieren gaan voor'. Hij voerde de afgelopen tijd wel veel campagne en kan rekenen op boerenstemmen. Hij heeft zich onder meer vastgebeten in het stikstofdossier. Vogelaar staat op plek 7 van de kieslijst van JA21.
12:27: Boerin Nelisse (VVD) brengt haar stem uit
Boerin en Tweede Kamer-kandidaat Mirjam Nelisse (VVD) heeft haar stem uitgebracht. De Zuid-Hollandse staat op plek 69 van de VVD-lijst. Ze is Statenlid in haar provincie en woont op de boerderij in Dirksland. 'k sta te trappelen om aan de slag te gaan: voor het platteland, de landbouw, bereikbaarheid en de energietransitie', meldde ze eerder op haar Twitteraccount. Ze moet het hebben van voorkeursstemmen. Volgens de peilingen haalt de VVD zo'n 35 zetels.
11:55: Stemmen per paard en wagen
Melkveehoudster en kandidaat Tweede Kamerlid voor de BoerBurgerBeweging Janet Mensink uit Westerhaar (OV) gaat op bijzondere wijze richting het stembureau. Per paard en wagen brengt ze haar stem uit. Mensink staat staat op plek 18 van de kieslijst.
11:36: Demissionair premier Mark Rutte brengt stem uit
VVD-lijsttrekker en demissionair premier Mark Rutte heeft zijn stem uitgebracht in Den Haag. De politicus kon op veel belangstelling van media rekenen tijdens het stemmen.
11:07: Koe Sijtje voorspelt de winnaar
Koe Sijtje van melkveehouder Harry Heeman uit Middenbeemster (NH) voorspelt voor Hart van Nederland de verkiezingen. Wie wint de Tweede Kamer-verkiezingen van 2021? We zullen niet spoilen. De video is hier te bekijken.
11:01: Drentse melkveehoudster en kandidaat-Tweede Kamerlid Eline Vedder brengt stem uit
Melkveehoudster uit Ruinerwold (DR) Eline Vedder heeft haar stem uitgebracht. Ze staat op plek 23 van de kieslijst van het CDA. Het is voor haar een spannende dag, want het is niet duidelijk of het CDA kans maakt op zo veel zetels. Ze kan ook met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer komen.
10:20: LTO-voorzitter Sjaak van der Tak doet oproep
LTO-voorzitter Sjaak van der Tak doet via het YouTube-kanaal van het ledenblad van LTO (Nieuwe Oogst) de oproep om te gaan stemmen en daarbij rekening te houden met het boerenbelang. „Onze boeren doen er toe en zijn een deel van de oplossing van morgen", zegt hij bij het stembureau in het Zuid-Hollandse Maasdijk.
10:05: Eerste landbouwwoordvoerders brengen stem uit
De eerste landbouwwoordvoerders uit de Tweede Kamer brengen een stem uit. Laura Bromet (GroenLinks) is er bijvoorbeeld vroeg bij.
Ook Fleur Agema, die namens de PVV in de Tweede Kamer-commissie Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit zit, heeft haar stem uitgebracht.
10:03 uur: Rode stempotlood mee naar huis
In sommige gemeenten krijgen stemmers het rode potlood mee naar huis. Vanwege corona krijgt ieder persoon een nieuw, schoon potlood. er zijn ook plaatsen waar de rode potloden worden ontsmet.
Tekst loopt door onder de foto's
08:43: Exitpoll minder betrouwbaar dan anders
De exitpoll van Ipsos Research is vanavond minder betrouwbaar dan in andere verkiezingsjaren. Het bureau meldt dat op de eigen website. De exitpoll, die normaal gesproken na het sluiten van de stembussen al naar buiten komt en vanavond ook weer wordt verwacht, is minder betrouwbaar door de coronamaatregelen bij stembureaus.
Zo doen kiezers die per brief hebben gestemd niet mee aan een exitpoll en Ipsos verwacht ook dat er minder mensen mee willen doen vanwege corona. 'Hoe minder kiezers meedoen aan ons onderzoek, hoe groter de onnauwkeurigheid.'
Interviewers van Ipsos zijn live aanwezig op stembureaus voor het onderzoek. 'Op sommige kleine stembureaus was het, vanwege de geldende coronamaatregelen, niet mogelijk om met onze interviewers aanwezig te zijn. Daarom hebben wij onze selectie aan moeten passen.'
08:25: FDF daagt na Kaag ook Marijnissen en Ploumen voor de rechter
Dinsdag 16 maart was de rolzitting van Farmers Defence Force (FDF) tegen Sigrid Kaag (D66). Volgens FDF-voorman Mark van den Oever verscheen er een advocaat van haar bij de rechtbank en volgt de inhoudelijke zitting over een tijdje, een precieze datum is nog niet bekend.
Volgens FDF maakt de lijsttrekker van D66 zich schuldig aan smaad en laster tegenover de boerenactiegroep. Van den Oever wil ook Lilianne Ploumen (PvdA) en Lilian Marijnissen (SP) voor de rechter dagen voor uitspraken tijdens het Debat van het Zuiden. Daar deden deze politici volgens Van den Oever uitspraken die schadelijk zijn voor FDF. „Iedereen mag zijn mening geven over FDF, maar de wet overtreden gaat te ver."
Bij het Debat van het Zuiden van Omroep Brabant botsten verschillende lijsttrekkers een aantal keer over het inkrimpen van de veestapel. Ook werd de term 'dreigboeren' gebruikt.
08:18: Stembureaus inmiddels geopend
De stembureaus in Nederland gingen vanochtend om 7:30 uur open. Maandag en dinsdag kon er ook al gestemd worden, maar toen waren nog niet alle locaties geopend. De opkomst na gisteren was 12 procent, dus de meeste mensen stemmen vandaag.
08:10 uur: Boeren stellen politici vragen
In aanloop naar de verkiezingen heeft Agrio (de uitgever van deze website) zo veel mogelijk politici geinterviewd over landbouwthema's. Lezers van Agrio hebben vragen gesteld en die zijn voorgelegd tijdens de interviews. Bekijk onderstaande video met antwoorden van Cees Vogelaar (JA21) 04:36 – Caroline van der Plas (BBB) 11:49 – Tjeerd de Groot (D66) 19:26 – Roelof Bisschop (SGP) 26:06 – Nynke Koopmans (FVD) 32:03 – Laura Bromet (GroenLinks) 35:14 – Joris Thijssen (PvdA) 38:15 – Eline Vedder (CDA) 44:36 – Jan Klink (VVD)
08.03 uur: BBB haalt ook in peiling EenVandaag/Ipsos één zetel
Nadat de BoerBurgerBeweging (BBB) maandag al een zetel haalde bij peilingbureau I&O Research haalt de partij van lijsttrekker Caroline van der Plas nu ook één zetel in de peiling van EenVandaag/Ipsos. Ook Peil.nl (Maurice de Hond) en Kantar Public zetten de BBB inmiddels op één zetel, waardoor alle grote peilingbureaus van Nederland de beweging in het zicht hebben. Het geeft de partij in ieder geval een boost bij de mainstream media, zo zat Van der Plas gisteravond bij OP1 en was er een filmpje van de BBB te zien tijdens De Stemming van de NOS, waarin de kleinere partijen aan bod kwamen voor het slotdebat met de grootste partijen.
