Buitenvarkenshouder Cas den Boer: ' Behoefte aan goede regels om kans op dierziekten te beperken'

Nu de varkenspest ook Duitse varkensbedrijven heeft getroffen, wordt er met een schuin oog naar de buitenvarkens gekeken. 75 procent (300 stemmen) die reageerde op de stelling ‘moeten de buitenvarkens in Nederland naar binnen om zo de insleep van varkenspest te voorkomen’, gaf aan het een goed idee te vinden dat de buitenvarkens naar binnen gaan. 17,8 procent (70 stemmers) achten dit nu vooralsnog niet nodig.

Hoe kijken buitenvarkenshouders zelf naar de risico’s? Cas den Boer (22), eigenaar van ’t Krulstaartje, heeft zelf weidevarkens in Dongen (NB). Zijn vader houdt op dezelfde locatie een gangbaar varkensbedrijf. Hij snapt dus de risico’s en gevolgen van een dierziekte-uitbraak zoals de Afrikaanse varkenspest. „Ik vind het terecht dat er nu gekeken wordt naar weidevarkenshouders omdat het risico op de insleep van een dierziekte buiten best groot is. Het is voor de hele sector van belang dat er geen AVP uitbreekt in ons land.”, zegt Den Boer, die door het gangbare bedrijf van zijn vader en zijn opleiding varkenshouderij al veel ervaring heeft binnen de sector.

Om zijn kennis te delen en tips uit te wisselen, zit hij in een appgroep met ruim twintig grote buitenvarkenshouders waarin tips en informatie worden gedeeld. In totaal zijn er volgens de POV meerdere appgroepen, waar ruim veertig buitenvarkenshouders in zitten.

Huisvesting in stal

Om het risico op de komst van dierziekten zoals AVP of PRRS te beperken, heeft Den Boer strenge hygiënemaatregelen genomen. Ook kan hij de varkens naar binnen doen, mocht dat nodig zijn. „Mijn vader houdt een speciaal gedeelte in de stal vrij voor mijn buitenvarkens. Zelf denk ik dat het nu nog niet het moment is om de varkens al naar binnen te doen. Als weidevarkenshouders hebben we nu meer behoefte aan goede regels om de kans op dierziekte te beperken, want deze ontbreken nog naar mij inziens. Een dubbele afrastering bijvoorbeeld: hoe hoog mag deze zijn, hoeveel stroom moet erop staan? Dat weten we niet en staat niet in draaiboeken. De komende tijd werken we met de POV verder aan het maken van regels en afspraken” zegt de jonge ondernemer.

Aparte AVP-scan

De Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) heeft een samenwerking met buitenvarkenshouders. „Deze groep is bezig om zichzelf te professionaliseren en met hen is er een aparte AVP-preventiescan gemaakt. Hierin staan zaken zoals dubbele afrastering en het voorkomen van contact met wilde zwijnen”, legt Mark Vossen, dagelijks bestuurslid bij de POV, uit. Hij is niet van mening dat de buitenvarkens nu al naar binnen moeten. „De varkenspest is geen vogelgriep (Al) dat zo uit de lucht kan komen en dat je daarom letterlijk moet ophokken.”

Wel juicht het bestuurslid namens de POV buitenvarkenshouders toe dat iedereen een ‘centralisatieplan’ maakt wanneer AVP op een bepaalde afstand van de grens is. Vossen: „Dit houdt in om alle dieren op één plek te houden waar dubbele afrastering is, absoluut geen contact met zwijnen of ander wild mogelijk is en waar hygiëneregels (zoals een schone/vuile weg, omkleden etc) worden nageleefd. Een bepaalde groep buitenvarkenshouders met bijvoorbeeld een beperkt aantal dieren, zal als noodplan hebben om de dieren vroegtijdig te slachten zodra AVP op een bepaalde afstand is. Helaas heeft LNV de maatregelen niet opgenomen in hun draaiboeken, maar zijn wij hierover wel met hen in overleg.”

Om de kans op introductie van AVP bij gehouden varkens en wilde zwijnen in Nederland zo veel mogelijk (verder) te verkleinen is een Roadmap Afrikaanse Varkenspest opgesteld. Hierin staan verschillende acties opgenomen. Samen met de deelnemende partijen: de provincies Limburg, Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel, de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV) en vertegenwoordigers van drie terrein-beherende organisaties, en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), zijn er geregeld overleggen om deze acties uit te voeren. Ook staat het ministerie in nauw contact met andere lidstaten over ontwikkelingen en maatregelen die genomen worden rondom AVP in Europa en wereldwijd.

Afschermplicht

Het ministerie van LNV laat weten dat er per situatie wordt bekeken welke maatregelen passend zijn. Dit geldt ook voor uitbraken in het buitenland en de afstand tot Nederland daarin. „Het verkleinen op de kans op insleep van AVP is een gezamenlijke opgave en we werken hier met verschillende partijen aan in bijvoorbeeld het preventieteam, waarin meegewerkt wordt aan verschillende acties en maatregelen. We hebben daarin ook contact met houders van buitenvarkens, en we blijven ook met hen hierover in gesprek. Het is altijd goed dat er mee wordt gedacht over verschillende mogelijkheden. De maatregelen, EU verplicht en/of nationaal aanvullend, gelden in zijn algemeenheid voor houders van varkens, dus ook voor houders van varkens die buiten lopen.", aldus een woordvoerder.

In die draaiboeken is daarmee ook aandacht voor buitengehouden varkens. „Zo geldt er bijvoorbeeld, als er een AVP besmetting in Nederland is, een ophokplicht of afschermplicht in de beperkingszones om contact met wilde zwijnen of andere wilde dieren te voorkomen. Het ministerie van LNV kan daarnaast, mede op basis van analyses en adviezen van de deskundigengroep dierziekten, ook overwegen extra maatregelen om de dierziekte te bestrijden te nemen afhankelijk van de specifieke situatie en omstandigheden", laat de woordvoerder van LNV weten.

Bijeenkomst

De buitenvarkenshouders organiseren 29 september een informatiebijeenkomst. Den Boer: „Dat is een belangrijke dag om samen ook afspraken te maken en kennis te delen. Niet alle buitenvarkenshouders hebben deze nog.” Hij doet ook een oproep aan de gangbare varkenshouders: „Ken je een buitenvarkenshouder en zie je wat er beter kan, spreek hem/haar gerust aan en geef gerust advies. Het is vaak onwetendheid en niet dat men bewust iets verkeerd doet. Samen houden we zo dierziekten als AVP buiten de deur.”

Via afzet afspraken over dierziekten

Den Boer studeerde varkenshouderij aan het Helicon. Nu doet hij de bachelor Ondernemerschap en Retailmanagement aan de Avans Hogeschool. Het idee is dat hij volgend jaar stage gaat lopen bij de POV. „Daarbij ga ik mij specifiek richten op de professionalisering van de buitenvarkenshouderij. Ook wil ik werken aan één afzetketen voor de buitenvarkenshouders. De afzet loopt nu via een ieder voor zich. Als we één keten hebben, dan kunnen we ook makkelijker afspraken maken voor de afzet, maar ook voor maatregelen tegen de dierziekten. Bij de uitbraak of komst van een dierziekte zoals AVP kunnen we dan gezamenlijk afspraken maken.”