Elshof: 'proefbommetje' D66 fel pareren

„Dit lijkt behoorlijk politiek ingestoken vanuit D66”, stelt Elshof. „Kennelijk zit daar iemand die het tactisch slim vond om daar nú even mee naar buiten te komen.”

Vanuit boeren-appgroepen wordt gemeld dat het PBL-rapport, waarin twee vergaande scenario's zijn doorgerekend voor het terugdringen van de stikstofuitstoot, is gelekt door D66-prominent Tjeerd de Groot. Die staat bekend als voorstander van het halveren van de veestapel.

Een woordvoerster van D66 ontkent echter ten stelligste dat De Groot of iemand anders binnen D66 de plannen heeft ingezien, laat staan gelekt. "Wij hebben geen proefbommetje opgelaten. Dat is volstrekte onzin. Het komt bij het ministerie vandaan", zegt Janne Gerritsen. "Wij zijn ook helemaal niet per se voor directe onteigening."

Twee scenario's

Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft in opdracht van LNV twee vergaande scenario's doorgerekend. Daarbij wordt breder gekeken dan alleen naar stikstof, stelt Elshof. Welke maatregelen zijn nodig op het vlak van klimaat, stikstof, biodiversiteit en water?

„Dit rapport gaat ontzettend ver", vindt het LTO-bestuurslid. „Het PBL neemt zeker geen blad voor de mond; het komt heel bedreigend over. Er wordt gekeken naar reductie van de veestapel, de inname van productierechten en ook naar gedwongen opkoop van bedrijven nabij natuurgebieden. Gedwongen opkoop is voor ons een absolute no-go. We moeten dit echt fel pareren en goed op de trom slaan in politiek Den Haag.”

Melkveeplan

Te meer daar de minister van landbouw zich al vóór de zomervakantie positief heeft uitgesproken over de plannen voor de melkveehouderij zoals die beschreven staan in het zogeheten Duurzaam Evenwicht-plan dat is opgesteld door LTO, de natuurorganisaties en Bouwend Nederland. Dat plan richt zich op de gehele veehouderijsector en streeft naar een stikstofreductie van maar liefst 40 procent in 2030. Het gaat daarmee verder dan het ministerie wil, aldus Elshof.

Binnen de melkveehouderij-paragraaf worden diverse instrumenten genoemd: vrijwillige opkoop (bijvoorbeeld van bedrijven zonder opvolger), bedrijfsverplaatsingen van (piek)belasters in de buurt van natuurgebieden, en managementmaatregelen op het boerenerf.

Elshof: „Het PBL-rapport zegt in grote lijnen hetzelfde, alleen daar delen zíj de gebieden in waar boeren weg moeten.” Die zonering geeft bovendien een gigantische druk op de grondmarkt, stelt ze.

Achterover hangen

„En, als je onteigening gaat inzetten als instrument loop je het risico ook dat boeren achterover gaan hangen. Ze willen er het maximale uit slepen omdat de onteigeingsvoorwaarden wel eens gunstiger kunnen zijn dan bij vrijwillige opkoop.” Zo'n onteigeningsstrategie vanuit het ministerie komt het gebiedsproces dan ook zeker niet ten goede, benadrukt ze.

'We moeten es dóór…'

Intussen wordt er in Den Haag achter de schermen hard gewerkt aan het LTO-melkveeplan, geeft Elshof aan. Tegelijkertijd beseft ze: „Binnen onze beroepsgroep maken we ons ontzettend druk over mogelijke gedwongen onteigening, maar daarbuiten leeft dat helemaal niet. Daar is het van: 'dit stikstofgedoe heeft nou onderhand wel lang genoeg geduurd, we moeten es dóór'...”