CBS-cijfers tonen aan: boeren gebruiken minder gewasbeschermingsmiddelen

Het statistiekenbureau deed ook nieuw onderzoek waaruit blijkt dat in 2020 meer middelen ingezet voor de bestrijding van insecten dan voor onkruid. In 2020 was het aandeel groene gewasbescherming 25 procent. Het CBS vraagt aan landbouwbedrijven eens in de vier jaar in een enquête hoeveel middelen ze gebruiken per gewas (van in totaal 42 gewassen), waarvan het CBS de voorlopige resultaten heeft gepresenteerd.

Het gaf de volgende resultaten volgens het CBS: 'In 2020 werd bijna 2,2 miljoen kilogram gewasbeschermingsmiddelen (uitgedrukt in werkzame stof) ingezet voor de bestrijding van schimmels en bacteriën. Dat is bijna 20 procent minder dan in 2016, maar met bijna 44 procent van het totaal blijft dit de meest gebruikte groep van gewasbeschermingsmiddelen. Voor onkruidbestrijding en loofdoding is ruim 1,2 miljoen kilogram werkzame stof gebruikt, 14 procent minder dan in 2016.'

Het gebruik van middelen ter bestrijding van insecten en mijten steeg met bijna 12 procent tot ruim 1,3 miljoen kilogram in 2020. Het gebruik van overige middelen, onder meer voor slakkenbestrijding, plantengroeiregulatie en kiemremming, nam met 10 procent af ten opzichte van 2016, tot 0,2 miljoen kilogram. Bij dit soort veranderingen speelt het weer tijdens de teelt een grote rol.

Dalend gebruik bij meeste gewassen

Bij twee derde van de 42 onderzochte landbouwgewassen werden in 2020 minder gewasbeschermingsmiddelen gebruikt dan in 2016. Zo werd voor de teelt van leliebollen 601 duizend kilogram gebruikt, tegen 755 duizend kilogram in 2016 (daling van bijna 21 procent). Daarentegen werd bijna 1,1 miljoen kilogram gebruikt in de pootaardappelenteelt, 27 procent meer dan in 2016. In totaal werd 2,2 miljoen kilogram gebruikt voor de bescherming van consumptie-, poot- en zetmeelaardappelen. Dat is bijna 44 procent van alle gewasbeschermingsmiddelen die in 2020 in de landbouw zijn gebruikt.
Zowel bij de teelt van leliebollen als bij pootaardappelen maakt het groene middel paraffine-olie voor insectenbestrijding een groot deel uit van de gebruikte middelen.

LTO: 'Ontdekkingsreis niet zonder risico's'

Joris Baecke (Portefeuillehouder Gezonde Planten van LTO Nederland): „Dit toont aan hoe precies en doelgericht telers bezig zijn met gewasbeschermingsmiddelen. Ze spuiten niet zomaar wat, maar passen alleen toe wat noodzakelijk is. Het was mogelijk om te minderen, gesteund door actuele kennis, advies en precisietechnologie. Maar dat is een ontdekkingsreis die niet oneindig is, en niet zonder risico’s.”

Het afnemen van het middelengebruik heeft verschillende oorzaken, volgens LTO. Zo zijn er stappen gezet op het verduurzamen van de gewasbescherming door inzet van IPM en spelen seizoengebonden factoren mee in de ziekte- en plaagdruk. Tegelijk worden telers ook geconfronteerd met een rap afnemend middelenpakket. Dit terwijl effectieve en betaalbare alternatieven uitblijven. Het wegvallen van middelen zonder beschikbaarheid van goede alternatieven kan leiden tot grote oogstverliezen of lagere kwaliteit van het gewas. Baecke: „Dit effect zie je niet terug in de cijfers, maar is voor steeds meer telers wel de realiteit waar ze mee te dealen hebben.”

Ambitieus

Richting 2030 zijn door de setor en overheid ambitieuze doelen gesteld voor het verduurzamen van gewasbescherming in de Toekomstvisie en daarbij het Uitvoeringsprogramma Gewasbescherming. LTO : 'Om dit programma te laten slagen is essentieel dat boeren en tuinders weer handelingsperspectief krijgen. Deze transitie vraagt grote inzet van telers, maar in de huidige situatie kunnen zij bijna geen kant meer op. Daarom pleit LTO voor een integraal meerjarig transitiebeleid waarin de teler centraal staat.'

Vertegenwoordigers uit de akkerbouw waren eerder deze week nog te gast in de Tweede Kamer om te praten over gewasbeschermingsmiddelen.