Column: ‘Woest aantrekkelijk’ aanbod blijft uit

Het zou een ‘woest aantrekkelijk’ aanbod moeten zijn, waar minister Christianne van der Wal mee zou komen om boeren over de streep te trekken hun bedrijf en of productierechten aan de staat te verkopen. Met als doel om snel stikstofruimte vrij te spelen voor natuurverbetering, maar vooral voor woningbouw, vliegverkeer, wegenaanleg en de industrie. Woensdag werden de twee regelingen publiek gemaakt door de start van de inspraakprocedure.

'Woest aantrekkelijk'

Het ‘woest aantrekkelijke’ aanbod zit volgens de minister in het 100 procent vergoeden van de productierechten tegen marktwaarde. In een eerdere regeling was dat 65 procent. In een interview met Nieuwe Oogst zegt ze dat ze er ‘twijfelaars mee over de streep hoopt te trekken’. Het klinkt een beetje alsof ze er zelf ook niet in gelooft dat het gaat werken of in ieder geval niet voldoende. Dat is ook mijn analyse en die van mensen in het werkveld die zich bezighouden met onteigening en makelaardij. Hoeveel stikstofruimte de minister er mee hoopt binnen te halen durfde ze in het interview niet te zeggen.

Onderhandelingspositie

Boeren hebben een stevige onderhandelingspositie. Stel dat je overweegt jouw bedrijf of de productierechten te willen verkopen, dan kan dat nu ook al tegen de marktwaarde. De overheid zet daar dus niets bovenop. Het is alleen wel lastiger om te voldoen aan de voorwaarden. Lag de drempel in de vorige regeling nog op 2 mol depositie op een natuurgebied vanuit het bedrijf is dat nu opgehoogd naar 50 mol. Die redenering vanuit de overheid is natuurlijk logisch, omdat ze juist de zogenaamde piekbelasters willen opkopen, om zoveel mogelijk depositiewinst voor een euro te krijgen.

10.000 bedrijfslocaties

Daarmee beperkt de overheid natuurlijk wel aanzienlijk het aantal bedrijven dat er gebruik van kan maken, terwijl de animo bij de vorige regeling miniem was. Om precies te zijn komen er 10.000 veehouderijlocaties in aanmerking. Uit de toelichting op de landelijke opkoopregeling blijkt het RIVM in opdracht van het ministerie met dit aantal gerekend te hebben om tot de depositienorm van minimaal 50 mol te komen.

Semi-overheid

Ik denk dat het bedrag omhoog moet om voldoende boeren over de streep te trekken. Dat dat mogelijk is laat een andere semi-overheid inmiddels zien die stikstofruimte nodig heeft. Ik kan de naam van die semi-overheid nog niet noemen, maar daar komt binnenkort meer nieuws over naar buiten. Wel dat het hier gaat om pure transacties op de vrije markt, zonder allerlei ingewikkelde voorwaarden. Deze organisatie pakt gewoon door om projecten van infrastructurele aard met stikstofuitstoot door te kunnen laten gaan.

Bedrijfslocaties

Gaat het bedrag niet omhoog dan kan de minister een snel traject wel op haar buik schuiven. Boeren wachten dan rustig af. Stel dat de minister dan met onteigening aan de slag wil, wat ook erg traag gaat, dan liggen de bedragen ook hoger. Dan is het wel de vraag welke bedrijven de overheid op het oog heeft. Dat is nog niet helemaal te zeggen, maar indicaties waar die bedrijven zouden moeten liggen zijn al wel te geven.

Twee kaarten

Er circuleren inmiddels twee kaarten waar iets uit valt af te leiden. Er is een kaart waarop staat op welke plekken en hoeveel stikstofruimte er nodig is om PAS-melders te legaliseren. Dan is er vooral ruimte nodig in Drenthe, het oostelijk deel van Overijssel, Noord-Limburg en Oost-Brabant. Daarvoor moet er over de duim gerekend 12 tot 13 mol depositie worden vrijgespeeld per Natura 2000-gebied.

Het tweede kaartje komt uit een recent vrijgegeven WOB-document en bevat de ruimte die nodig is voor de bouwvrijstelling die door de overheid op 1 mol is gezet. De kaart is opgesteld voor het inrekenen van de snelheidsverlaging op de snelwegen. Uit dat kaartje valt op te maken dat er vooral langs de duinen, Waddenzee en IJsselmeer, in Zeeland en Zuid-Limburg ruimte nodig is om de bouw vlot te trekken.

Zit je op zo’n locatie en wil je best je bedrijf verkopen dan valt er wel iets te onderhandelen. Wil je je bedrijf niet verkopen en heb je wel veel depositie, dan ben je gewaarschuwd.

P.S. Binnenkort kun je in Aerius zelf controleren hoeveel stikstofdepositie jouw bedrijf veroorzaakt. Daarvoor is een nieuwe module ontwikkeld.