Noord-Brabant wil met BodemUP-project flink opschalen
BodemUP ontstond in 2018 vanuit het 6e nitraatactieprogramma. De bedoeling was om tot een vitalere bodem te komen via coaches op het boerenerf. De deelnemers worden geadviseerd en begeleid. De bedoeling is dat dat stukje begeleiding in het 2.0-project ook wordt uitgebreid. Zo komen er focusgroepen voor boeren onderling en wordt er meer gebiedsgericht gekeken naar wat er mogelijk is met de bodem.
Veldbonen
Bij de Vlijmense melkveehouder Dirk van Bokhoven (29) werd het nieuwe convenant op ludieke wijze ondertekend. Iedere partner deed zijn of haar hand in de modder en drukte af. Van Bokhoven deed mee aan het eerste BodemUP-project. ,,Ik teel veldbonen in combinatie met tarwe”, vertelt hij. „Samen met mijn coach heb ik gekeken waardoor er verschillen in opbrengst ontstonden op mijn grond. Veldbonen binden stikstof en ik kan het aan de koeien voeren. Maar hier op de zandgrond zijn niet alle percelen geschikt. Als de coach er niet was geweest, dan was ik niet zo specifiek gaan kijken waar ik dat gewas kan telen.”
Samen met de BodemUP-coach heeft hij ook gekeken waar de niet-waterdoorlatende leemlagen in de grond zitten. „Maar daar hebben we nog niet echt een oplossing voor bedacht. Er is ook weinig aan te doen. Maar ik weet nu wel waar die plekken zitten.” Hij vindt het belangrijk om met de bodem bezig te zijn. „Ik kan de bodem maar één keer verprutsen, daarna heb ik er jarenlang last van.”
Stok achter de deur
Van Bokhoven is ook kritisch. Investeringen in precisielandbouw zoals een duur GPS-systeem of nieuwe mestinjecteur zijn duur en met 55 melkkoeien niet terug te verdienen. Van de coach heeft Van Bokhoven al driekwartjaar niks gehoord. „Mijn vraag is dan ook: krijgt dit project een vervolg of valt het nu stil? Zo’n coach op het erf geeft een stok achter de deur om over de bodem na te denken.”
Helga Post, procesmanager vitale bodem bij de provincie Brabant, kan hem geruststellen. Er wordt doorgepakt via het BodemUP 2.0-project. „We gaan meer kijken naar de behoefte per gebied en willen studie- en focusgroepen opstarten. We werken daarbij met de seizoenen mee, komen in de winter bij de boer en blijven hem daarna begeleiden. We willen ook gaan monitoren en meten wat de maatregelen opbrengen.”
Gerichter
De boeren hebben 750 maatregelen genomen sinds 2018 tot eind 2020. Post: „Dat kan inmiddels zijn opgelopen. We proberen naar maatregelen te kijken waar boeren, de bodem en waterkwaliteit bij verbeteren. Als een boer gerichter met zijn bodem te werk gaat, zorgt dat vaak voor een betere opbrengst van gewassen. Op die manier profiteert iedereen.”
Lemkes-Straver: ‘Boeren die meedoen uiteindelijk belonen’
Landbouwgedeputeerde Elis Lemkes-Straver (CDA) stak als laatste van de BodemUP-partners haar hand in de modder om de nieuwe samenwerking te bezegelen. Ze ziet veel in het BodemUP-project. „Het zou mooi zijn dat we dit project zo kunnen integreren dat we boeren die maatregelen doorvoeren voor water- en bodemkwaliteit ook kunnen belonen. Dat deze boeren wel kunnen beregenen in droge periodes, bijvoorbeeld.”
Ze hoopt dat er meer monitoring gaat plaatsvinden binnen het project. „Bijvoorbeeld met een online tool, zodat boeren ook zien wat de resultaten zijn van een betere bodem.”
Stikstof werpt schaduw vooruit
De stikstofbrief van minister Christianne van der Wal is een bom die ook is ingeslagen op het bedrijf van Dirk van Bokhoven. Hij zit vlak bij Natura 2000-gebied Loonse en Drunense Duinen. Zijn horecatak (een boerenterras met uitzicht op natuur) profiteert daarvan, maar voor zijn melkveehouderij is dat een heel ander verhaal. „Hopelijk wordt de soep niet zo heet gegeten als die wordt opgediend, want dan is het voor mij hier einde verhaal.”
Van Bokhoven, actief bestuurslid bij BAJK (Brabants Agrarisch Jongeren Kontakt) heeft uit protest een verkoopbord in de tuin gezet van ‘makelaar Van der Wal’. Hij confronteert gedeputeerde Elies Lemkes-Straver ook met de stikstofplannen. Lemkes-Straver: „Wij willen de boeren in Brabant niet weghebben.”
De mogelijkheden voor Van Bokhoven zijn beperkt, hij werkt al extensief met 55 melkkoeien en 37 hectare land. Helga Post, die het BodemUP-project leidt, merkt dat boeren minder bereid zijn om deel te nemen door de stikstofbrief. „Dat is een punt van zorg, we zullen er misschien iets harder aan moeten trekken.”
