RVO: wet- en regelgeving te complex voor ondernemers

Omdat de uitvoeringsinstantie RVO veel contact heeft met ondernemers, ziet het welke effecten de regelingen hebben op boeren. In het rapport 'Stand van RVO' gaat de rijksdienst daarop in aan de hand van drie factoren: complex, concurrerend en conflicterend. Dit document is deze week aan de Tweede Kamer aangeboden.

De factor complex zit hem in het feit dat de wet- en regelgeving en het aantal subsidieregelingen zich opstapelt. Boeren zien daardoor door de bomen het bos niet meer. Voor ondernemers is dat een reden om niet meer te starten met een zoektocht naar de geschikte subsidieregeling. Omdat het allemaal ingewikkeld is, moeten er bijna altijd extra kosten worden gemaakt voor een adviseur.

Dit ervaart ook een sierteler uit Zuid-Holland, die al vier jaar bezig is met verduurzaming door middel van waterstof. Omdat hij een voorloper is, loopt hij tegen veel zaken aan. „Qua subsidies kom je dan buiten het ‘doorsneetraject’. Het is dan echt een wirwar van regelingen. Dan moet je wel een extern bureau inschakelen wil je daar nog wat van begrijpen. En dat kost je tienduizenden euro’s. Geld dat dan niet in de innovatie gestoken kan worden.”

Concurrerend

Deze regelingen kunnen vervolgens ook nog eens concurrerend van elkaar werken. Omdat er meer regelingen zijn, moet een ondernemer kiezen. Het geld kan immers maar één keer uitgegeven worden. Het grote aanbod aan regelingen heeft niet het gevolg dat er meer geïnvesteerd wordt. Een ondernemer zal daarbij altijd kiezen voor een regeling waarbij de terugverdientijd van de eigen investering het kortst is. Dat is niet automatisch de regeling met de grootste maatschappelijke impact.

Een natuurinclusieve melkveehouder uit Overijssel legt deze factor uit aan de hand van een mestverwerkingsinstallatie waarmee houtsnippers gecomposteerd kunnen worden. Dit systeem kon gebouwd orden via de regeling ‘Investering milieuvriendelijke maatregelen’. Tegelijkertijd is er ook een subsidie om biomassacentrales te stimuleren. „Door de verschillende regelingen concurreren de toepassingen nu met elkaar. Dat lijkt me niet helemaal de bedoeling.”

Conflicterend

In sommige gevallen leidt stapeling van regels of regelingen niet alleen tot complexiteit bij de ondernemer of tot concurrentie tussen regelingen onderling, maar ook simpelweg tot conflicterende effecten. Zo kan een regeling of regel, mogelijk onbedoeld, een nadelig effect hebben op bijvoorbeeld het terugdringen van de milieu-uitstoot. Ook komt het voor dat een project op landelijk niveau heel effectief is, maar wel botst met lokale wet- en regelgeving

Een melkveehouder uit Overijssel duidt het conflicterende effect. Het streven is dat hij de komende jaren zelfvoorzienend wil zijn. Voor zijn koeien rijdt hij daarom alle mest op eigen land uit. Dit scheelt transport. Nu hij bufferstroken moet toepassen, mag hij geen mest meer uitrijden. „Hierdoor houd ik mest over en groeien ook mijn gewassen minder goed. Nu moet ik extra voer inkopen én mijn overige mest transporteren. Dat is allemaal weer extra CO2-uitstoot."

Makkelijker om te investeren

Om investeren voor een boer makkelijker te maken, pleit RVO voor kortere lijnen tussen de ministeries, de politiek en de uitvoering. Dit moet ervoor zorgen dat ondernemers meer en makkelijker gebruik gaan maken van de diverse subsidies, zodat regelingen ook een positieve impact kunnen hebben op bijvoorbeeld het milieu en klimaat.

Daarnaast wil RVO de afstand tussen politiek en de dienstverlening verkleinen. Deze is nog steeds erg groot. RVO neemt graag het initiatief om deze afstand te verkleinen door actiever te vertellen wat ze doen, Kamerleden nodigen ze daarom van harte uit om te komen kijken. Tegelijkertijd vraagt RVO de politiek om zorgvuldigheid. Bijvoorbeeld als het gaat om het managen van publieke verwachtingen ten aanzien van de uitvoering. Uitspraken en toezeggingen van politici leiden tot verwachtingen. De uitvoeringsorganisatie kan deze verwachtingen naar eigen zeggen niet altijd waarmaken. RVO vraagt de politiek daarom ook bij publieke dienstverleners na te gaan wat haalbaar en realistisch is. Daar denkt de instantie graag zo vroeg mogelijk over mee.

Inmiddels komen echter ook de grenzen van onze capaciteit in zicht. Daardoor zal RVO keuzes moeten maken welke opdrachten we kunnen uitvoeren. Het verminderen van de complexiteit, de conflicten en concurrerende effecten van het instrumentarium is daarbij een belangrijke voorwaarde.