Landbouwdebat in Brabant: stallenbesluit brug te ver voor coalitiepartij CDA

Het BAJK brengt om te beginnen de stelling in of een lege subsidiepot voor jonge boeren in Brabant weer kan worden aangevuld. Het helpt boeren bij bedrijfsovername en om de moeilijke eerste jaren door te komen. Nico Hermans (SP), Tanja van de Ven (CDA), Maikel Boon (PVV), Eric de Bie (BVNL) en Wil van Pinxteren (Lokaal Brabant) reageren op de eerste stelling en op vragen van jonge boeren die samenhangen met de stelling.

Van de Ven, zelf boerin (melkvee en varkens) is voor. Over bedrijfsovername zegt ze: „De eerste vijf jaar is hard werken, alleen al om het bedrijf financieel boven water te houden.” En later: „Er gaan ontzettend veel boeren stoppen, ook buiten Nederland. De jonge boeren die voor ons voedsel zorgen moeten we koesteren. We gaan echt een probleem krijgen op het gebied van voedselzekerheid."

Stallenbesluit hete aardappel

Een boer uit de zaal vraagt waarom het CDA dan ooit met het stallenbesluit heeft ingestemd (in 2024 moeten Brabantse boeren de stallen hebben aangepast voor minder uitstoot van stikstof, red). „Dan heb jij niet opgelet, want het CDA heeft de deadline nog met een paar jaar opgeschoven gekregen en is eerder uit de coalitie gestapt. In ons verkiezingsprogramma staat dat we het stallenbesluit van tafel willen."

Dat laatste is opvallend. Vlak voor de kerst kreeg coalitiepartij CDA het niet voor elkaar om het stallenbesluit van tafel te krijgen in de Provinciale Staten. Eventuele coalitie-onderhandelingen na de verkiezingen worden daardoor ingewikkelder.

Minder regelgeving

Ook andere partijen vielen het CDA aan tijdens debat. Boon van de PVV en De Bie (BVNL) zien een subsidie niet zitten. Zij pleitten voor minder regelgeving en ondernemersvrijheid. De Bie: „Subsidie is niet de oplossing, maar het probleem. Want aan iedere subsidie kleeft ook regelgeving.”

Op de tweede stelling (dat er in Brabant ruimte moet blijven voor intensief en ondernemersvrijheid, zonder dat iedereen naar biologisch of natuurinclusieve landbouw hoeft) reageren Jade van der Linden (GroenLinks), Marco Havermans namens de BBB, Willem Rutjens van JA21, Jozef Minkels van FVD, Inge Vossen-van Beers (VOLT) en PVDD (Nikky Hamerslag).

Het is de eerste keer dat de BBB zich kan onderscheiden, maar dat loopt net even anders. GroenLinks, Volt en PVDD stelen de show. Ze krijgen de wind van voren uit de zaal, omdat ze tegen de stelling zijn. Een lesje landbouw en marktwerking. Vossen-van Beers (Volt) neemt een uitnodiging van een jonge boer voor een bedrijfsbezoek sportief aan.

Consistent of realistisch beleid?

Bij de derde stelling kwamen VVD (Wilma Dirken), D66 (Matthijs van Miltenburg), 50Plus (Henry Liebregts), CU-SGP (Thomas Vink) en Alliantie (Henriëtte van Hedel) aan het woord over of er een consistent en realistisch beleid kan komen voor jonge boeren, voor een volhoudbare toekomst.

Het gaat tijdens dit deel van het debat veel over stikstof. „Provinciaal kan het stikstofbeleid al veranderen. Een risico op een verandering van de natuur kan, dat kan je in de wet vastleggen”, zegt Van Hedel.

Kringlooplandbouw

D66’er Van Miltenburg wil een omslag naar kringlooplandbouw omdat het volgens hem slecht gaat met de natuur. ,,Dat gaat pijn doen, maar er moet een keuze worden gemaakt. Daar moeten wij als politiek jullie bij helpen. Niet klagen, maar dragen. Jullie mogen best klagen, maar wij moeten zorgen dat we ook dragen door die transitie.”

Dirken (VVD) ziet de oplossing in innovatie. ,,Met drie koeien redden jullie het niet, dus reduceren is niet de oplossing. Dat hoef je mij niet te vertellen.”

Beter verdienmodel

Een boerin die vraagt om concrete plannen voor een beter verdienmodel van de 90 procent gangbare bedrijven, krijgt een applaus vanuit de zaal. De Brabantse partijen komen daar, helaas voor diezelfde jonge Brabantse boeren, niet helemaal uit.

Daarmee kwam er in Den Bosch een einde aan een enerverende avond. Gerben Boom (voorzitter BAJK) gaf zijn achterban een terecht complement. ,,We hebben echt goed naar elkaar geluisterd. We waren het misschien niet altijd met elkaar eens. Ik zal alle partijen uit willen nodigen om verder in gesprek te gaan met de boeren.”