Meerderheid Politiek Noord-Brabant voor wettelijk voorkeursrecht op landbouwgrond

In totaal reageerden elf van de twintig partijen die in Noord-Brabant meedoen aan de Statenverkiezingen op de verschillende stellingen die de redactie van Stal & Akker aan hen voorlegde. Met de stelling ‘De provincie moet geen wettelijk voorkeursrecht op landbouwgrond toepassen’ zijn vier partijen het eens en zeven partijen het oneens.

Partijen die het eens zijn met de stelling:

Laat dat aan de gemeentes die staan dichter bij de inwoners. Landbouwgrond moet beschikbaar blijven voor landbouw.

Landbouwgrond moet landbouwgrond blijven. Het belang van landbouwgrond voor de voedselvoorziening is duidelijk. De huidige landbouwproductie is onmogelijk zonder de goede grond waarover Nederland nu beschikt. Nederland heeft nu al te weinig landbouwgrond om eigen bevolking te voeden.

Energie-cowboys jagen op boerenland. Ze zijn sneller dan de overheid, die met subsidie smijt, maar vervolgens treuzelt met de noodzakelijke regie.

Een voorkeursrecht van de overheid is per definitie een aantasting van eigen bezit en zorgt voor oneerlijke concurrentievervalsing. Voor JA21 is bescherming van eigen bezit wèl een kernpunt.

Het feit dat de provincie buiten de NNN gebieden grond aan mag kopen ten behoeve van natuurontwikkeling is al ontwrichtend voor de grondmarkt. Het voorkeursrecht vergroot dat effect.

Partijen die het oneens zijn met de stelling:

Een wettelijk voorkeursrecht is een instrument dat kan worden ingezet bij ruimtelijke ordening. Het probleem is niet het instrument, het probleem is dat het niet altijd wordt ingezet voor de juiste doelen.

Algemeen belang gaat naar mening van 50PLUS voor op “commercieel/ persoonlijk belang”. Het is naar mening van 50PLUS dan ook onacceptabel wanneer de overheid in algemeen belang moet opbieden tegen organisaties met andere belangen. Dit leidt tot het opdrijven van onder andere de grondprijs. Daarentegen staat dat 50PLUS van mening is dat de overheid ingeval van primaat de boer een faire prijs dient betalen. Een prijs die overeenkomt met de economische waarde. Bijkomend geldt voor 50PLUS dat wanneer voor de “opgeëiste” grond een beheerder moet worden aangesteld, de boer als “laatste eigena(a)r(en)” voorrangsrecht verwerft als natuur grondstuk beheerder.

Het is echt een laatste instrument in de rij wat bij voorkeur van Lokaal Brabant niet ingezet dient te worden. Maar evenals voor ontwikkelingen bij gemeenten kan dit instrument wel zorgen dat er versnelling komt in de oplossing van het vraagstuk. En kan dit ongewenste prijsopdrijving ook voor de resterende agrarische ondernemingen voorkomen. Wel bij de inzet van dit het instrument een “ruimhartige” vergoeding toe te kennen. Goede gesprekken aan de keukentafel lijken ons als Lokaal Brabant veel meer effect te kunnen hebben.

De VVD vindt onteigening of het vestigen van een voorkeursrecht altijd een allerlaatste middel. De stelling suggereert dat dit helemaal nooit aan de orde zou kunnen zijn en dat gaat dan weer te ver. Waar gronden nodig zijn, verdient minnelijke verwerving altijd de grote voorkeur van de VVD. Als agrariers hun grond vrijwilig aanbieden omdat ze willen stoppen, verplaatsen of andere activiteiten willen ontplooien, ondersteunen we dat.

Ruimte en grond is te schaars om dat volledig aan de markt over te laten.

Om grondspeculatie tegen te gaan en de regie te kunnen voeren kan het nodig zijn om dit instrument in te zetten. De provincie moet hier zorgvuldig mee omgaan en een goede afweging maken per perceel.

De provincie, maar ook gemeenten, dienen het maatschappelijk belang. Als het voor maatschappelijke opgaven nodig is (bijvoorbeeld om gronden te gebruiken voor extensivering van de landbouw of natuurherstel) vindt GroenLinks het geoorloofd om het wettelijk voorkeursrecht op landbouwgrond toe te passen.