Column: Verkiezingen
Er zijn twee dossiers, de toeslagenaffaire en het aardgasdrama in Groningen, die volgens mij een grote rol spelen bij de uitkomst van deze verkiezingen. En als je dan kijkt naar de uitslag waarbij de SP fors verlies leidt, dan begrijp ik de kiezer even niet meer. Het is namelijk juist de SP die in deze twee dossiers constant aan de bel heeft getrokken en continue is opgekomen voor de mensen die slachtoffer zijn in deze dossiers. Zonder de SP was er zeker minder aandacht geweest voor de gedupeerden. Hadden we zonder de SP wel die parlementaire enquêtecommissies gehad?
Behandeling Den Haag
Toch heeft de enorme inzet van de SP hen niet geholpen. Zelfs in Groningen, waar de SP het altijd redelijk goed doet, kregen ze fors minder stemmen. En dat een paar weken na de presentatie van de parlementaire enquêtecommissie waarin het gelijk van de SP aan alle kanten werd bevestigd. Zoals ik al zei de kiezer heeft altijd gelijk, maar begrijpen doe ik het niet altijd.
De enorme winst die de BBB behaald heeft is veel groter dan iedereen verwacht had. Dat maakt ook dat ik denk dat het niet per se over het stikstofvraagstuk gaat, maar veel meer over hoe men vindt dat ze door 'Den Haag' behandeld worden. Er is heel veel onvrede over hoe de overheid en de politiek met mensen omgaan. Dat wordt niet alleen de regering verweten maar eigenlijk wordt dit heel 'Den Haag' aangerekend. Niet alleen de regeringspartijen verliezen fors bij deze verkiezingen, ook bijna alle oppositiepartijen moeten inleveren - los van hoe ze zich opgesteld hebben. Zie mijn eerdere voorbeeld van de SP.
Burger als klant
Ik denk dat het misgegaan is op het moment dat de overheid mij niet meer als burger maar als klant is gaan zien. Klant zijn klinkt dan wel vriendelijk maar is dat in feite niet. Ergens klant zijn is heel vrijblijvend voor beide partijen. Ik kan als klant ergens wegblijven als het mij niet bevalt en de partij waar ik me als klant meld kan mij weigeren als klant. Dat zijn twee zaken die niet passen bij een overheid.
De overheid heeft als taak om ons, burgers, van dienst te zijn. Klant kun je zijn in een commerciële, economische zetting, maar mijn relatie als burger met de overheid hoort van een heel andere orde te zijn. Ik wil als burger in de eerste plaats door mijn overheid ondersteund en geholpen worden. Dit betekent dat ik me ook aan de regels moet houden, dat is de wederkerigheid die daarbij hoort. Maar veel mensen voelen zich nu niet gehoord en niet gezien en niet ondersteund door hun overheid en dat hebben we via de stembus laten weten aan Den Haag.
Bijzonder politiek landschap
Er is nu een bijzonder politiek landschap ontstaan wat adequate besluitvorming nu niet direct makkelijker maakt. Ik maak me daar eerlijk gezegd niet zo’n zorgen over. De veranderingen die we nodig hebben in de maatschappij en de landbouw komen niet vanuit Den Haag maar komen vanuit mensen, individuen die dingen anders gaan doen. Elkaar vinden in dat ‘anders doen’ en dan samen weer anderen vinden die dingen anders gaan doen. Als je dan samen 20% van de mensen weet mee te krijgen is je transitie een feit.
Vrijdag 17 maart hadden we onze BoerenNatuur-dag in Nijkerk. Meer dan 250 mensen bijeen die het anders doen of willen gaan doen of nieuwsgierig waren naar wat ze anders zouden kunnen doen. De energie die je voelt bij zo’n bijeenkomst geeft mij weer veel energie om op mijn manier aan de nieuwe toekomst van de landbouw te werken. En we zullen er hard voor moeten werken. Zoals Claudia de Breij het zo treffend verwoorde: “Het komt niet vanzelf goed, we gaan het goed maken”.
