Komt er een eind aan het eenzijdige stikstofbeleid?

Wat veel boeren vreesden, zit eraan te komen. Een landbouwakkoord dat de sector flink pijn gaat doen, zonder handtekeningen van boerenorganisaties die een groot deel van de sector vertegenwoordigen.

Frank van Genugten uit Sint-Oedenrode (NB), akkerbouwer en voorheen ook melkveehouder, stopte zo’n twee jaar geleden met zijn koeien. De melkveetak maakte plaats voor een mestvergistingsinstallatie, waar melkveehouders uit de omgeving mest voor leveren.

Een deel van de melk van melkveebedrijf Bouwmans in Bakel (NB) wordt direct verwerkt tot ijs. Dit gaat over de toonbank in de ijssalon in het dorp, die wordt gerund door twee zoons. De samenwerking levert een beperkt economisch voordeel op.

Het aanbod van rundveedrijfmest is hoog, maar vraag is er nauwelijks. Veel akkerbouwers kijken nadrukkelijk naar kunstmest, nu de prijs flink lager is dan een jaar geleden. En veel melkveehouders wachten op droger weer.

Voor de komende week lijken de seinen voor een hogere varkensprijs op groen te staan. Marktdeskundige Willy Wolfkamp houdt nog wel een slag om de arm. Afgelopen week hielden alle slachterijen echter hun prijs onveranderd.

Landbouwgrond binnen 2.500 meter van een stikstofgevoelig Natura 2000-gebied was de afgelopen tien jaar nauwelijks minder waard dan grond verder weg. Dat blijkt uit een verkenning van het Kadaster en WUR. Dit heeft consequenties voor landschapsgrond.

Ze is geen boerendochter. Toch voelt de 20-jarige Loïs Elken uit Drenthe zich nergens meer thuis dan tussen de koeien. Hoe dat zo is gekomen, doet ze hier uit de doeken. „En voor ‘het goede doel’ ga ik zelfs in badpak, om aandacht te vragen voor boeren.”

De totstandkoming van het nieuwe GLB heeft jaren geduurd, terwijl de uitvoering ervan nu in 3,5 maand moet gebeuren. Daar komt bij dat de Gecombineerde opgave erg uitgebreid en complex is. Inmiddels is uitstel gegeven tot 15 juni.

„Dit is de duizendste Kate”, zegt mijn vader, als ik een achterpoot optil van een kalf dat zojuist haar eerste ademteug pakt. Even kijken we elkaar aan. Ik zie 80 jaar fokkerij aan zijn geestesoog voorbij trekken, waarvan ik er ook zo’n 40 heb meegemaakt.

Eind vorig jaar brachten de BBB en JA21 een initiatiefnota ‘Snel weg uit de stikstofcrisis’ naar buiten. Daarmee zou volgens die partijen het land weer van het slot kunnen. Een nota die zelfs Eurocommissaris Frans Timmermans het lezen waard vond.

Amber Laan is melkveehoudster, voorzitter van het Hollands Agrarisch Jongeren Kontakt en adviseur duurzame landbouw bij Schuttelaar & Partners.

Steeds vaker zijn vrouwen bestuurder of woordvoerder van een agrarische organisatie. Er lijken ook meer vrouwen bedrijfshoofd te zijn. Is de positie van de vrouw in de landbouw verbeterd en speelt ze nu een prominentere rol?

Het was lange tijd niet vanzelfsprekend om als vrouw een akkerbouwbedrijf te leiden. Maar dat is wel wat Nicole Bil doet. De komende jaren nog samen met haar vader op de boerderij in het Zeeuwse Kerkwerve. „Ik noem mezelf een plantenmens.”

Ze geven er ieder hun eigen invulling aan: drie partners vertellen over het leven op de boerderij. Tina Bakker runt een zorgtak, Esther van den Wijngaart doet vooral de administratie en is sparringpartner, en dat geldt ook voor Anna Veltman.