‘Ik hoop dat we verder kunnen boeren met dit systeem’

„Met het vernevelen in de stal reduceren we niet alleen ammoniak, maar ook geur en fijnstof en het stalklimaat is beter. Met aanvullende managementmaatregelen en de verneveling kunnen we verder boeren, mits het systeem goedgekeurd wordt”, zegt de 57-jarige melkgeitenhouder.

Ad en Marlies Bink melken 500 geiten in het Brabantse Raamsdonk. Hun potstal is nu 31 jaar oud en 6 jaar later in 1998 verlengd en verhoogd. „Onze stal is een relatief smalle en lange, 64 meter, stal. Je moet het doen met de ruimte die er is. Zo paste dit het beste in het bouwblok”, zegt Ad. Gezien de leeftijd van de stal moet hij voldoen aan de maatregel om 1 juli 2024 70 procent ammoniak te verlagen.

Animal Life Plus

Het concept bestaat uit een sproeisysteem dat een micro-organisme in een wateroplossing vernevelt. „De vernevelunit is voor in de stal geïnstalleerd. Op 2,5 meter hoogte aan beide zijmuren hebben we een roestvrijstalen leiding met sproeiers die onder hoge druk, 60-70 bar, hele fijne nevel de stal in blazen”, legt Ad uit. De nevel bevat micro-organisme die het omvormingsproces van mest en urine naar ammoniak afremmen. De nevel slaat neer op de mest. „Voor het vernevelen gaan de gordijnen in de zijmuren dicht zodat de stal afgesloten is en de nevel de tijd krijgt om neer te slaan. Na drie minuten gaan de gordijnen weer open. Dit gebeurt vier keer per dag”, zegt Ad. De eerste keer schrokken zijn geiten, maar na een dag of 10 waren ze eraan gewend. „De lucht is absoluut niet vervelend om in te werken. Is zelfs verfrissend.” Ook de lammerenstal is aangesloten op het systeem. „We hebben een ondergrondse leiding naar de lammerstal gelegd zodat daar de ammoniakuitstoot ook minder is.”

Het eerste jaar was proefdraaien, de juiste concentratie zoeken en uittesten. Het tweede jaar heeft de fabrikant metingen uit laten voeren met financiële bijdrage van Landbouw Innovatie Brabant (LIB). „Sinds het systeem hier staat tot de aanvraag van proefstalstatus hebben we elke 14 dagen op dezelfde plekken, zelfde tijd metingen uitgevoerd. Die metingen laten een ammoniakreductie van 65 procent zien”, aldus Ad.

Beter voor mens, boer en dier

De toevoeging van goede micro-organisme in de omgeving van het dier, reinigt de omgeving. Met als resultaat reductie van ammoniak, fijnstof en geur. Door het vernevelen ontstaat een beter klimaat in de stal, wat prettiger is voor de mensen die erin werken, de buren en vooral voor de geiten. De ammoniak blijft als stikstof in de mest. Dat is gunstiger voor de groei van gewassen.

In de praktijk

Ad Bink is supertevreden over het Animal Life Plus systeem. „Het vraagt weinig onderhoud. Een keer per maand het voorraadvat schoonmaken en een paar keer per jaar een nieuwe sproeikop erin draaien. In de mest zit in verhouding meer ammoniak dan fosfaat, vergeleken met de mest voordat de verneveling aanstond”, ondervindt Ad bij de mestbemonstering. Vier keer per jaar mest hij de potstal uit. Na het uitmesten sprayt hij een starteroplossing over de vloer. De stal wordt niet nat schoongemaakt. „Er slaat wat meer grof stof neer; dat veeg je er zo af”, zegt de geitenhouder.

Vijf jaar geleden koste het systeem 30.000 euro, de LIB subsidie meegerekend. „Dat was bij ons 60 euro per geit. We hebben de leidingen zelf aangelegd en vanuit Animal Life Plus hebben twee monteurs een dag alles in bedrijf gesteld.” Wekelijks gebruikt Bink een kan spray. Hij schat de wekelijkse kosten op 125 euro.

Geen luchtwasser

Er zijn nog geen goedgekeurde emissiereducerende systemen voor de geitenhouderij op de markt, behalve de chemische luchtwasser. Maar daar lopen veel geitenhouders niet warm voor. „Wij werken met open potstallen. We willen geen dichte stal wat nodig is voor een luchtwasser. Een luchtwasser is een end-of-pipe-oplossing. Het sproeisysteem pakt de ammoniakuitstoot bij de bron aan.”

Eindeloos traject RAV lijst

Animal Life Plus is druk doende met de proefstallen en de meetprotocollen bij RVO. Bink is de vijfde proefstal als reserve, mocht dat nodig zijn. „Het meten valt nog niet altijd mee, hoor ik van mijn collega’s. Geitenstallen zijn natuurlijk geventileerde potstallen. Dat vraagt andere meetprotocollen en -apparatuur.”

Of het sproeisysteem voor 1 juli 2024 op de Rav-lijst staat, is zeer de vraag. Daarom hebben de vijf geitenhouders, producent en dealer van het systeem de provincie Noord-Brabant om meer tijd gevraagd, zodat geitenhouders ook voor de sproei-installatie kunnen kiezen voor reductie van ammoniakemissie. Tijd die ze nog niet gekregen hebben De procedures en overleg met provincies zijn een doorlopend traject wat niet snel verloopt en er zijn nog geen toezeggingen.

Hoe verder?

De ZLTO en Studieclub Geitenhouderij vroegen de provincie eerder al om de hele geitensector meer tijd te geven: de provincie Noord-Brabant zou de verplichte stalaanpassing in de geitenhouderij om aan de stikstofregels te voldoen, moeten uitstellen om desinvestering te voorkomen.

Ad en Marlies hebben geen opvolger. „We hebben nog geen vergunning aangevraagd. Ik hoop dat dit systeem goedgekeurd wordt. Dan melden we dat bij de gemeente en kunnen we verder boeren. Anders wordt het rekenen; ons alternatief is minder dan 500 dieren houden dan hoeven we niet terug in emissie. In ons geval betekent dat 400 melkgeiten en 100 opfokgeiten. Voor 100 extra melkgeiten is een investering in bijvoorbeeld een luchtwasser niet snel rendabel te rekenen.”

Collega geitenhouders raadt hij het systeem Animal Life Plus aan. „Je kunt een open stal behouden. Het werkt heel goed en het stalklimaat is echt beter. Aan de overheid wil ik meegeven de procedures sneller te laten verlopen. We willen als boeren weten waarvoor we kunnen kiezen en daarmee de toekomst in.”