‘Dagontmesting in bestaande stallen niet haalbaar zonder subsidie’

De ammoniakreductie is bij de biggen gemeten. „We hebben geïnvesteerd met behulp van subsidie. Het lijkt erop dat we een reductie van 70 procent halen, maar 85 procent ammoniakreductie halen we nooit. Het systeem is nog niet erkend.”

Geen oplossing

De Daltonhoeve van familie Van Zutphen produceert voor het 1 ster Beter Leven keurmerk en heeft een proef gedaan voor Keten Duurzaam Varkensvlees. In de zichtstal kunnen bezoekers de drachtige zeugen in het stro zien. „Ik vind transparantie en dierwelzijn het belangrijkst. Daarom was ik vier jaar geleden ook enthousiast toen ik hoorde over Praktijkproject Dagontmesting. Nu, na ruim 3 jaar praktijkervaring, moet ik helaas de conclusie trekken dat het voor mijn bedrijf geen oplossing biedt. Te veel problemen en te weinig reductie.”

85 procent niet haalbaar

Zeugen op stro in groepshuisvesting reduceren de ammoniakuitstoot met 45 procent. Eric van Zutphen ontmest elke dag het middenpad waar de zeugen urineren en mesten. „Ik schat dat de reductie 50-55 procent is. Het is moeilijk te meten met de natuurlijke ventilatie.”

Vanaf 1 juli 2024 moet de Brabantse varkenshouder 85 procent ammoniakreductie realiseren. „Met een luchtwasser is dat te realiseren maar dat zijn alleen kosten en verder geen voordelen voor de varkens of het klimaat. Helaas ziet het er nu wel naar uit dat we die kosten voor luchtwassers moeten gaan maken omdat de tijd dringt. Geef ons en de ontwikkelaars meer tijd om het systeem door te ontwikkelen.”

Slechtere resultaten

Van Zutphen installeerde in een kraam- en twee biggenafdelingen het dagontmesting systeem van De Hoeve Innovatie, een onderdeel van de Stal van de Toekomst. Onder de roostervloer zijn mestpannen geplaatst. „Die pan wordt dagelijks leeg gemaakt en gespoeld. Bij ons is het in de bestaande situatie gebouwd. We hadden veel technische problemen met de installatie en zijn ermee gestopt”, legt Eric uit.

De resultaten bij de biggen waren de eerste rondes ronduit slecht. „Wij hebben een middenpad met plafondventilatie. De bolle vloer ligt langs het gangpad waar de lucht direct op de biggen valt. De sterkste biggen gaan op de beste plek liggen met als gevolg dat de uniformiteit daalde. Ik heb dit opgelost door een onderkruip, een schuilplek, te maken zodat de lucht niet direct op de biggen valt”, legt Eric van Zutphen uit. Daarna werden de resultaten gelukkig beter. Verder heeft het hok ook een 60 procent dichte vloer om ammoniak te reduceren. De koeling en verwarming van deze vloer werkt ook niet goed. Door de verschillen in vloertemperatuur passen de varkens het gedrag ook aan wat niet gunstig is voor dierwelzijn en de resultaten.

Technische problemen

In de kraamstal werkte de dagontmesting niet goed. De zeug kon de warmte niet goed kwijt door de dichte vloer. De biggen gingen op het dichte gedeelte liggen waardoor de uitval door doodliggen steeg. Ook is er meer vliegenoverlast. Dat is ongunstig voor het overbrengen van ziektes zoals diarree.” In de kraamstallen is de emissie niet gemeten. Wel twee jaar geleden in de biggenstallen maar de erkenning is nog steeds niet rond.

Om de gewenste reductie te halen, is veel water om te spoelen nodig. „De waterkosten zijn 1 euro per big per jaar. Dat is te hoog. Ook de energiekosten schat ik hoger in dan van een luchtwasser, met name door de pompen die nodig zijn voor ontmesting en spoelen. Daarbij komen nog extra mestafzetkosten door het hoger waterverbruik.” Van Zutphen heeft ook de ervaring dat er te veel mest in de pannen blijft zitten. „Het schoonmaken van de afdeling met mestpannen duurt 1,5 tot 2 uur langer dan een afdeling met een standaard kunststof vloer.”

Niet rendabel

Van Zutphen installeerde de dagontmesting in de bestaande stallen en ontving daarvoor subsidie van Provincie Noord-Brabant. „Zonder die subsidie is het niet rendabel te rekenen bij bestaande stallen. Bij nieuwbouw zijn smalle diepe hokken met de gang aan de zijkant, zodat je het mestgedrag kunt sturen, een betere optie. Eerst het waterkanaal over de lengte van de afdeling, dan de bolle vloer en dan de roostervloer. De luchtstroom is dan beter”, legt Eric van Zutphen uit. Blijft nog de vraag of het systeem juridisch haalbaar is. „Voor ons rest het installeren van luchtwassers: een investering van 1,5 tot 2 ton. Ombouwen naar dagontmesting kost 125 euro per biggenplaats; dat betekent voor ons 350.000 euro investeren zonder betere technische resultaten. Dat zie ik niet zitten. Zonder subsidie kan dit niet”, besluit Eric van Zutphen.

Klaar voor de toekomst

Voor de bedrijfsopvolging wilde Eric van Zutphen een vleesvarkensstal bouwen volgens het principe van de Stal van de Toekomst. „Die wens is grotendeels vervlogen. De Europese POP3 subsidie was toegezegd maar we hebben de termijn van start van de bouw niet gehaald. We willen nu de zeugenafdeling uitbreiden. We zijn PAS melder. Dat lijkt mij heel gemakkelijk op te lossen als ik zie wat hier in de omgeving al gestopt is. Hopelijk biedt het onlangs genoemde groen licht voor versnellingsplannen van het kabinet perspectief. Alles kost ontzettend veel tijd, advieskosten en stress voordat er iets van de grond komt. Aan de andere kant krijgen we van uit de overheid weinig tijd om innovaties door te ontwikkelen. Dat frustreert me wel. We willen graag meewerken aan minder uitstoot en het bedrijf klaar voor de toekomst maken.”