FDF/BVNL dwingt minister tot extra onderzoek naar blauwtong

De hypothese van Van Keimpema is dat blauwtong via een trein met onder andere GFT-afval uit Rome ons land is binnengekomen. De Italiaanse muggen die op de groente en het fruit zitten (de Culicoides, red.) zouden blauwtong ons land binnen hebben gebracht.

Landbouwminister Piet Adema gaf recent in antwoorden op Kamervragen van BVNL aan dat het onwaarschijnlijk is dat blauwtong uit Italië komt. Hoewel het blauwtongvirus in Nederland en Italië hetzelfde serotype zijn (drie), gaat het wel om verschillende varianten. De minister baseert zich daarvoor op onderzoek van de Wageningen Universiteit.

Alle insleeproutes onderzoeken

Tegelijkertijd gaf Adema tegenover de pers aan dat het niet uitgesloten is dat blauwtong uit het buitenland komt. FDF en BVNL hebben daarom de handschoen opgepakt en drie microbiologen en een natuurkundige naar het onderzoek van de WUR laten kijken. De deskundigen die FDF heeft gevraagd zijn van mening dat WUR ‘een robuust en genuanceerd’ onderzoek heeft gedaan.

Op een paar punten vinden ze dat er extra onderzoek nodig is om uit te sluiten dat blauwtong niet uit Italië komt of om juist aan te tonen dat dit wel het geval is. BVNL heeft naar aanleiding van het eigen onderzoek Kamervragen gesteld. Als uit de beantwoording blijkt dat het ministerie niet meer onderzoek wil doen, dan worden juridische stappen overwogen.

FDF/BVNL is namelijk van mening dat de overheid alle insleeproutes goed moet onderzoeken; ook die van de afvaltrein uit Italië. „Als aangetoond kan worden dat de meest waarschijnlijke introductieroute van het blauwtongvirus toch de afvaltrein van Rome is, waar de overheid een vergunning voor heeft verleend, kunnen de boeren compensatie eisen van de overheid voor het grote verlies dat zij lijden door de blauwtonguitbraak in Nederland”, meent Van Keimpema.

Oude monsters

De deskundigen zijn kritisch op drie punten uit het onderzoek van de WUR. De eerste is dat de WUR DNA-monsters (genomen) van de variant in ons land (BTV-3/NET2023) vergeleek met monsters uit een internationale DNA-databank. Hieruit blijkt volgens FDF dat de tien cellen die het meest gerelateerd zijn aan BTV-3, betrekkelijk oud zijn; het DNA van de Nederlandse blauwtongvariant is vergeleken met materiaal vanaf het Spaanse eiland Menorca (BTV-4, uit 2003) en uit Oman (BTV-8, uit 2020). „Omdat de WUR zelf constateert dat het blauwtongvirus snel muteert, verbazen deze oude monsters ons”, aldus Van Keimpema.

Om uit te sluiten dat blauwtong via de afvaltrein is gekomen, vindt FDF/BVNL het verstandiger dat er op korte termijn een monster wordt genomen in de omgeving van Rome en dat deze vergeleken wordt met die van Nederland, in plaats van met Menorca en Oman. Van Keimpema „Tijdens ons onderzoek is er geen wetenschappelijke literatuur gevonden over BTV-3 in de omgeving van Rome en een dergelijk monsters gevonden in de NCBI GenBank database. „Mijn bronnen in Italië zeggen dat deze er wel moet zijn, maar dat deze niet afgegeven wordt. De Nederlandse overheid moet dit opvragen bij de Italiaanse autoriteiten. ”

300 kilometer

WUR cocludeert dat het virus door een Nederlandse knut is verspreid. Dat neemt volgens de deskundigen die FDF vroeg, niet weg dat de BTV-3 variant mogelijk door de Italiaanse muggen (Culicoides) is geïntroduceerd via het afvaltreintransport uit Rome. Nederlandse knutten kunnen vervolgens besmette dieren hebben gestoken en de nieuwe variant op deze manier hebben verspreid.

Wetenschappelijke literatuur laat zien dat knutten een afstand van 300 kilometer kunnen afleggen door mee te liften op de wind. Piet Verdonschot, een externe medewerker van de WUR met een specialisatie in aquatische ecosystemen en stekende insecten, noemde dat ook in een interview bij BNNVARA. „Daarmee wordt mijn hypothese onderstreept”, aldus Van Keimpema. Omdat blauwtong waarschijnlijk rond de Loosdrechtse Plassen nabij Amsterdam is begonnen, zou er daar ook extra onderzoek gedaan moeten worden naar de aanwezigheid van Italiaanse knutten. Deze locatie ligt volgens Keimpema nabij de route van de afvaltrein uit Rome.

Muggen uit Italië

Het bestuurslid van FDF en kandidaat-Kamerlid pleit er daarom voor om vliegenvangers in de treinwagons op te hangen en op het terrein van afvalverwerker AEB in Amsterdam te plaatsen, zodat aangetoond kan worden of de Italiaanse muggen blauwtong bij zich dragen. Daarnaast zou het volgens haar ook interessant zijn om te onderzoeken of Italiaanse knuttensoorten zich in de Nederlandse uitbraakgebieden hebben gevestigd. „Deze monsters moeten dan wekelijks bij warmer weer genomen worden, bijvoorbeeld zodra het warmer wordt. Zeker in de maanden juni en juli. De omstandigheden in de trein tussen het GFT-afval zijn ideaal voor de knut om eitjes in te leggen. Daardoor kunnen er wekelijks nieuwe blauwtongverspreiders ons land binnenkomen.”