‘Stal met slimme sensor verbetert gezondheid en emissie’

In de stallen en voedselketens van de toekomst is een belangrijke rol weggelegd voor slimme technologieën en data. Continu het stalklimaat meten zegt meer dan één keer per jaar een meting. Het is natuurlijk niet de slimme stal sensor die het stalklimaat verbetert. „Elke 10 minuten verzamelt de slimme sensor de vier parameters. Dat levert een gigantische hoeveelheid data op waarvan wij wekelijks een uitdraai met minima, maxima en verloop krijgen. Die gebruiken we om het stalklimaat te optimaliseren. Sinds de meter in de biggenstal hangt is de levensgroei vanaf geboorte 370 gram per dag. De uitval was al laag maar is nu gedaald tot 0,6 procent vanaf spenen. De dierdagdosering antibiotica is vrijwel nul”, zegt Peter van Hulsen tevreden. Sinds februari 2022 hangt de slimme stal sensor in de biggenstal.

Beter voor Natuur & Boer

Samen met zijn vrouw José houdt de 50 jarige varkens- en pluimveehouder 400 zeugen in Ospel. Ze doen mee met het Beter voor Natuur & Boer programma van Albert Heijn. Dat concept werkt met het 1 ster Beter Leven keurmerk als basis, de varkens krijgen meer ruimte en speel- en afleidingsmateriaal en de varkenshouders meten voortdurend de omstandigheden in de stallen om te zorgen voor een gezond stalklimaat voor de dieren. „Wij werken in het bedrijf met het 3 weken systeem en houden de biggen in twee afdelingen van elk 750 biggen. De tomen houden we apart. Dat is beter voor de diergezondheid. Gecombineerd met de realtime data levert dat extra voordeel op. Elke varkenshouder wil gezonde dieren, dit is een vrij eenvoudige manier om de diergezondheid en daarmee ook het dierenwelzijn te verbeteren.”

Van Hulsen werkt met een chemische luchtwasser. Samen met de klimaatspecialist heeft hij de sensoren ingeregeld. „De slimme sensor hangt net buiten bereik van de biggen op de plek waar de lucht gemengd wordt”, geeft Peter aan. De klimaatspecialist ontvangt ook de data en kijkt mee of bijstellingen nodig zijn. Op verzoek komt de specialist ter plekke de instellingen optimaliseren. Een slimme meter kost ongeveer 2000 euro. Daarbij komen maandelijkse kleine kosten voor gebruik van software en internet.

Lagere emissie

Bij de bouw van de biggenstal in 2015 heeft van Hulsen op allerlei manieren rekening gehouden met diergezondheid. „Voor de plafondventilatie hebben we houtwolcementplaten met daarop glaswol gebruikt vanwege het vochtregulerend vermogen. Een wand is kalkzandsteen vanwege vochtregulatie, de ander is kunststof omdat dat makkelijker schoon is te maken. Vocht is funest voor meerdere gezondheidsproblemen zoals staartbijten en longontsteking”, legt Peter uit.

Het Beter Leven keurmerk schrijft voor dat de biggen vanaf 2025 een gedeeltelijk dichte vloer moeten hebben. Dat is eenvoudig te realiseren door matten op de roosters te leggen of een deel van de roosters te vervangen. Van Hulsen heeft al een bolle vloer. Onder de bolle vloer is een afgesloten deel van de mestput zodat er geen mestgassen vrij komen. „Uit de data van de slimme stalsensoren op 100 varkensbedrijven blijkt dat de uitstoot van ammoniak bij een bolle vloer 50 procent is ten opzichte van een volledige roostervloer. Bij het dichtmaken van de roosters, blijft het uitstootgevende oppervlakte gelijk. Als je minder uitstoot wilt, dan is een bolle vloer zeker een optie.”

Voor de toekomst zal de uitstoot van methaan of CO2 meer impact hebben. Als de ammoniakuitstoot gehalveerd wordt, kun je ervan uit gaan dat andere mestgassen ook gehalveerd worden. Dat biedt toekomstperspectief voor toekomstbestendige stallen.

Meten is weten

Door de slimme stal sensor zie je wat er echt gebeurt. De data is een factor, het gedrag van de dieren de tweede. „Je kijkt naar de biggen; wat doen die. Neem daar de data van de slimme stal sensor bij en in één oogopslag zie je of het goed is”, licht Peter toe. Ook checkt hij de voerapparatuur. „Doet die voermachine wat jij denkt dat die moet doen. Of ga je er vanuit dat het wel klopt. Dat is een valkuil. Voor alles geldt: meten is weten.”

Dat geldt ook voor routinewerkzaamheden. Door de jaren heen, heb je vaste routines. „Wij hebben alle routines gestructureerd, op papier gezet en besproken met adviseurs. Dan kom je erachter dat sommige dingen anders gaan, dan je verwacht. Dat biedt verbeterpunten.”

Monitoren en optimaliseren

Door de data te koppelen aan gezondheidsdata van de dieren die onder andere gedurende het slachtproces worden verzameld, verkrijgt de Slimme Varkensketen informatie over wat de leefomstandigheden van het varken zijn, en de relatie met de gezondheid en de prestaties van het dier. De Slimme Varkensketen werkt aan een keten waarin, via data, gestuurd wordt op verbeterde leefomstandigheden, groei en gezondheid van het individuele varken. Het uitwisselen van data tussen ketenschakels leidt tot meer handelingsperspectief, transparantie en er kan meer vraaggestuurd worden gewerkt door alle ketenpartijen. Dit geeft nieuwe kansen in het verdienmodel, ook voor de varkenshouder. Hendriks Genetics, Vion en Connecting Agri & Food zijn de partners binnen de slimme varkensketen.

Doordat er nu inzicht wordt verkregen in circa 100 varkenshouderijen wordt het mogelijk op de juiste punten te sturen voor verbetering, en wordt het project naar een hoger plan getild. De volgende stap is het koppelen van gezondheidsdata van de dieren afkomstig uit het slachtproces, aan de data die zijn verzameld via de klimaatsensoren.

„Bekijk als varkenshouder wat slimme stal sensoren voor jouw bedrijf kunnen betekenen. Voor ons levert de slimme stal sensor nu al gezondheidsvoordeel op. Als er in de toekomst meer koppelingen komen met slachterijresultaten van onze afgeleverde biggen, biedt dat extra kansen om de resultaten te verbeteren. Een gezond varken en minder uitstoot is een duurzame toekomst”, besluit Peter van Hulsen.