Column: Sanne van Raalte: 'Maar dat is toch niet eerlijk?!’

“Maar mevrouw, dat is toch helemaal niet eerlijk”, roept ze verontwaardigd door de koeienstal heen. Ze vergeet spontaan haar vinger op te steken en netjes op haar beurt te wachten. Voor mij zitten 25 groep 8-leerlingen op hun strobaal. Met elkaar bekijken we mijn glas rauwe melk en het pak melk uit de supermarkt. We praten over de verschillen en raden de prijs. In de supermarkt betaal je €1,19. Op dat moment krijgen wij €0,42 per liter. De €0,77 die er tussen zit leidt tot grote verontwaardiging bij de leerlingen die een les boerderijeducatie bij mij volgen. “Maar als boerin doe je toch het meeste werk?” „Dat vind ik echt stom hoor”. „Dat is echt niet eerlijk”, klinkt er bevlogen door de stal heen.

Het afgelopen jaar voelde ik mij vaak zelf zoals deze verontwaardigde groep-achters. Eerlijkheid vind ik een belangrijke waarde. Na vier werkvakanties in ontwikkelingslanden en mijn buitenlandstage in Ethiopië, ben ik wat dat betreft helemaal verpest en wil ik dat mijn levensstijl zo min mogelijk negatieve invloed heeft op anderen. Dat de kleding die ik draag niet door kinderhandjes is gemaakt, dat de mensen die mijn spullen maken daar een eerlijk loon voor krijgen en dat mijn voedsel lokaal óf fair trade is. Maar dit jaar ben ik erachter gekomen dat ik niet zo ver weg hoef voor oneerlijke praktijken.

'De koeien erbij doen'

Tijdens het overnameproces waar wij als familie inzitten, zijn er inmiddels heel wat scenario’s voorbij gekomen om iedereen een fijne plek te bieden om zijn of haar grote passie uit te voeren: boeren. „Zoek een baan waar je goed geld mee kunt verdienen, dan kun je de koeien erbij houden.” Zo luidde platgezegd het advies van mijn financieel adviseur. Nu heb ik als tekstschrijver echt een leuke baan, zeg maar gerust de op een na leukste baan die er bestaat, maar het is toch van de zotte dat ik met stukjes schrijven makkelijker geld kan verdienen dan met voedsel maken? Dat ik de koeien er wel als een 50-urige hobby in de week bij kan doen? Ik vind dat niet eerlijk.

Verontwaardiging

Die verontwaardiging heb ik het afgelopen jaar tot in mijn tenen gevoeld. Dat iemand anders bepaalt wat hij voor mijn melk betaalt, hoeveel mijn voer kost en wat wij uiteindelijk overhouden. Nu kan ik bij de melkfabriek roepen dat de melkprijs hoger moet of bij mijn voerfabriek gaan klagen over de voerprijs, maar daar ga ik het verschil niet mee maken. Daarom zijn manlief en ik overgegaan op inmiddels plan C: kleinschalig, lokaal én herkenbaar voedsel produceren. Met minder input en waar wij zelf onze verkoopprijs kunnen bepalen. Op een unieke, nieuwe, regeneratieve manier, die bij ons past. Misschien wel weer zoals mijn opa dat vroeger deed. En dat delen, met al die mensen die we nu al op de boerderij ontvangen voor educatie of workshops. Want dat is wat ik aan de andere kant veel zie: enorm veel mensen zijn geïnteresseerd in het boerenleven. Hebben zo’n behoefte aan de rust, structuur en beleving die een boerderij biedt. We zien het helemaal voor ons. Nu alleen nog ‘even’ een geschikte locatie vinden en de financiering rondkrijgen.

Actie

Ik kan ons voedselsysteem niet veranderen, niet in mijn eentje. Maar ik wil wel proberen om iets nieuws te doen, iets nieuws te laten zien én iets nieuws uit te delen. En ik hoop dat ik die verontwaardiging komend jaar eindelijk om kan gaan zetten in actie en een locatie vindt voor onze eigen kleinschalige, regeneratieve én eerlijke boerderij. Tot die tijd blijf ik volop werken aan mijn missie van een eerlijk loon voor de boer. Dus sta ik met trots aan het eind van mijn boerderijeducatieles 25 keer mijn handtekening uit te delen. Hoppa, weer 25 enthousiaste prepubers die hun verontwaardiging over ons voedselsysteem straks hopelijk, net als ik, om gaan zetten in iets goeds!