Staatsbosbeheer grootste bezitter landbouwgrond: zoveel bezit de overheid in jouw provincie

Veel landbouwgrond is eigendom van de Nederlandse overheid. Het Kadaster heeft in samenwerking met Wageningen Economic Research de details bekendgemaakt. Staatsbosbeheer is met 53.000 hectare de grootste bezitter van landbouwgrond onder de overheden.

Overheidseigendom (hectare) landbouwgrond naar provincie, 1 november 2023 Beeld: Kadaster (BRK) en RVO (gewaspercelen 2022).

In totaal is 190.000 hectare landbouwgrond in handen van Nederlandse overheden. Gemeenten bezitten 46.000 hectare, het Rijksvastgoedbedrijf heeft 43.000 hectare. De provincies en waterschappen volgen op enige afstand met respectievelijk 21.000 en 11.000 hectare landbouwgrond in eigendom. Een deel van de grond van de waterschappen bestaat uit dijken die, naast de waterkerende functie, een agrarische functie hebben in de vorm van begrazing.

Een groot deel van de 53.000 hectare van Staatsbosbeheer heeft in de eerste plaats een natuurfunctie met agrarisch medegebruik. Een deel van de landbouwgrond die in bezit is van de verschillende overheden zal uiteindelijk een andere bestemming krijgen, bijvoorbeeld voor wonen, werken en natuur. Tot die tijd blijft de grond doorgaans in agrarisch gebruik, en bij omvorming naar natuur is in sommige gevallen agrarisch medegebruik mogelijk.

Hoe zit het per provincie?

De provincie Flevoland heeft een totaal landbouwareaal van bijna 88.000 hectare, waarvan maar liefst ruim 33.000 hectare, ofwel 38%, in eigendom is van de verschillende overheden. Deze uitzonderlijke situatie is ontstaan doordat na de inpoldering van de IJsselmeerpolders een deel van het nieuwe land eigendom is gebleven van de verantwoordelijke rijksdiensten.

De provincies Limburg, Zuid-Holland en Noord-Brabant behoren met 11% tot 12% overheidsaandeel tot de middencategorie. De noordelijke en oostelijke provincies en Zeeland hebben een lager overheidsaandeel in de landbouwgrond, tussen 6% en 9%. In de provincie Noord-Brabant heeft de overheid – na de provincie Flevoland – het grootste areaal landbouwgrond in bezit, 28.000 hectare wat neerkomt op 12% van het areaal landbouwgrond in deze provincie.

Noord-Brabant is wel de provincie met het grootste landbouwareaal (234.000 hectare). In de provincie Utrecht is slechts 6.200 hectare landbouwgrond in overheidshanden, maar dat is dan ook de provincie met het kleinste areaal landbouwgrond (bijna 71.000 hectare).