Opinie: Onrust in de landbouwsector

Daarnaast is er een hevige discussie gaande over het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, de daarmee gepaard gaande strenge eisen en extra regelgeving. Ook de Europese Green Deal, die voornamelijk zorgt voor kostprijsverhoging, terwijl goedkope buitenlandse producten worden toegelaten die geproduceerd zijn met behulp van middelen die hier al lange tijd verboden zijn, draagt bij aan de onrust.

Het falen van een landbouwakkoord, waardoor de onzekerheid voortduurt, en recentelijk de aanwijzing van NV-gebieden, gebaseerd op onredelijke normen in de Kaderrichtlijn Water, hebben de onrust verder aangewakkerd. Het perspectief voor mooie agrarische (familie) bedrijven is compleet weggeslagen. Boeren in Nederland komen dankzij nieuwe wetgeving voor nog hogere kosten te staan en het inkomen van sommige gezinnen daalt tot onder bijstandsniveau. Het is dus niet vreemd dat de boeren in Nederland, maar nu ook in de rest van Europa, in opstand komen.

Het is dus niet vreemd dat de boeren in Nederland, maar nu ook in de rest van Europa, in opstand komen

Boerenprotesten zijn van alle tijden, net als protesten in andere sectoren. Het recht op demonstratie is een groot goed. Zeker als de onrust groot is, is het ook goed om gezamenlijk op te komen voor de belangen van de sector. Alleen, dat moet dan wel en absoluut binnen wettelijke kaders en fatsoensnormen. Het is daarom nooit goed te praten dat er iets wordt gesloopt, mest wordt gespoten op provinciehuizen of ambulances worden geblokkeerd op de weg. Net zomin als dat niet is goed als praten dat je jezelf vastplakt op de snelweg, terwijl dat verboden is.

Al met al blijkt dat de politiek en de werkelijkheid mijlenver uit elkaar liggen. Het is de vraag of de consequenties van het beleid worden gezien en of we de enorme betekenis van voedselproductie in Nederland en West-Europa voldoende op waarde schatten. Wij vinden dat er aandacht moet worden gevraagd voor de genoemde problemen, maar dit moet op een respectvolle manier gebeuren, binnen de wettelijke kaders en fatsoensnormen.

Een verdeelde sector maakt de lobby zwak

Het is ook belangrijk om elkaar te corrigeren op uitspattingen die averechts zullen werken.
Allereerst is het van groot belang dat de sector goed georganiseerd is. Een verdeelde sector maakt de lobby zwak. Samenwerking biedt de mogelijkheid om kennis te delen en elkaar te steunen, evenals het gezamenlijk werken aan visievorming en actieplannen voor een volhoudbare landbouwsector. Dit niet tegenover natuur- en milieuorganisaties, maar juist met respect en vanuit eigen kracht ook met elkaar het gesprek aan gaan.

Ook is het belangrijk om jezelf te tonen als agrarisch ondernemer. Gelukkig zijn er steeds meer winkelsmet eigen- en streekproducten aan huis bij boeren, tegelijkertijd stellen ze hun bedrijf open voor de buurt en schoolklassen, worden gastlessen gegeven en ga zomaar door. Als vierde willen we benoemen dat het belangrijk is om mee te doen in de politieke setting. Het is goed dat ook boeren politiek actief zijn. In meerdere partijen, zodat in partijen ook een goede en gebalanceerde discussie kan plaatsvinden.

Europa zal meer ambitie moeten tonen

Deze onrust moet leiden tot veranderingen. Europa zal meer ambitie moeten tonen, met name in de rol die we hebben als voedselschuur van de wereld. Door hier een visie op te formuleren, zal blijken dat de Greendeal zeer stevig aangepast moet worden. Ook een nieuw kabinet in Nederland zal meer ambitie moeten tonen. Niet in nieuwe doelen, nog meer regels of allerlei idyllische plannen en niet in het steeds maar spreken over nieuwe verdienmodellen, waarvan niemand weet wat er mee bedoeld wordt. Wel om nu daadwerkelijk eens door te pakken op zaken waar het gewoon klem loopt en waar voldoende wetenschappers voor de onderbouwing van die verandering kunnen zorgen en dus door boeren gewoon boer te laten zijn met oog voor de omgeving, waardoor ze met hun reguliere activiteiten een goede boterham kunnen verdienen.

Op het gebied van stikstof moet ingezet worden op ondernemerschap en innovatie, om een verminderde druk op de omgeving en natuur te bewerkstelligen. Nieuwe stalsystemen, efficiënte productie en schaalvergroting moeten weg uit het verdomhoekje. Dit gaat namelijk vaak samen met een verminderde druk op de omgeving en natuur.

Nederland moet kiezen welke natuur bij ons past in een veranderende wereld

We moeten realistisch kijken naar de beschermde natuurgebieden. Niet elk leefgebied is namelijk houdbaar. Kijk naar het Groote Gat in Oostburg, een prachtig Natura2000 gebied, waarvan twee hectare is beschermd. Het habitattype H1330B heeft zout water nodig en kan slecht tegen inundatie, het habitattype H6430B heeft zoet water nodig en kan ook slecht tegen inundatie. De habitatsoort H1614 heeft juist meer langdurige inundatie nodig. Ogenschijnlijk zeer tegenstrijdig, toch moeten we volgens de huidige wet ervoor zorgen dat alle drie verbeteren. Nederland moet kiezen welke natuur bij ons past in een veranderende wereld. Ook de natuur evolueert. Aangezien we onze producten voor 80 procent in een cirkel van 400 km om Nederland heen afzetten, moeten we ook de natuur in diezelfde cirkel waarderen en zo te komen tot keuzes van wat we waar willen doen.

Tot slot zou het de landbouwsector helpen als dezelfde eisen gesteld worden aan producten van buiten de Europese Unie als aan de eigen geproduceerde producten, om oneerlijke concurrentie te voorkomen. Dit zal echter leiden tot prijsveranderingen en niet altijd beschikbare producten, wat de consument zal merken. Die zullen we daarin mee moeten krijgen. In ieder geval zal de inzet op korte ketens en op het zuiniger omgaan met voedsel vergroot moeten worden.

Ja, er is echt wel iets aan de hand. Echter zijn wij ervan overtuigd dat deze onrust kan leiden tot juiste acties en ontwikkelingen in de sector, daardoor het ontstaan van nieuw perspectief en daarmee tot een volhoudbare landbouw in Nederland.

Cas Vesseur
Melkveehouder en Statenlid namens CDA Zeeland